Kornelio Nepote

Kornelio Nepote
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Ostiglia eta Pavia, K.a. 100
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Erroma, K.a. 25 (74/75 urte)
Familia
Aita	ezezaguna
Ama	ezezaguna
Hezkuntza
Hizkuntzak	latina
Jarduerak
Jarduerak	Ancient Roman historian ^(en) , idazlea, biografoa, poeta eta historialaria

Kornelio Nepote ^[1] (K.a. 100 - c. K.a. 25) latinezko idazle erromatar bat izan zen. Gallia Cisalpina delakoan jaioa, historia eta biografia generoak landu zituen batik bat. Bere idazlanen ezaugarri nagusia argitasuna da. Aitzitik, bere lanetan originaltasun, kritika eta zorroztasun eza egotzi izan zaizkio, beste egile batzuen lanak erabili baitzituen bere historia eta biografia kontakizunak osatzeko. Katuloren lagun mina izan zen eta Zizeronekin gainera gutun bidezko harremana izan zuen.^[2]^[3]

Bizitza

Biografiak idatzi zituen idazlearen bizitzari buruzko datu gutxi daude. Adopzioz idazle erromatar bat da, bera Galia Cisalpinan jaio baitzen K. a. 100. edo K. a. 99. urtearen inguruan. Ustez, Erroman bertan hil zen K a. 30. eta K. a. 24. bitartean. Nepoteri buruzko hainbat datu beste idazle batzuk emandakoen datuetatik ondorioztatzen dira. Adibidez, gaur egungo Pavia hirian jaio zela (Ticinunt), Plinio Zaharrak Po ibaiaren ertzean jaio zela esan baitzuen edo bere iloba batek Vibio Severori idatzitako gutun batean Tito Cacioren municipium berekoa zela jakinarazi baitzuen. ^[4]

Lanak

Chronica, historia unibertsal bat hiru liburukietan, gaur galdurik. Lan hau aipatuz eskaini zizkion Katulok olerki bilduma bat, ironiaz dirudienez, Chronica lan zorrotza eta ikasia zela aipatuz.
De viris illustribus, gutxienez 16 liburukietan. Liburuki bakarra gorde da, Excellentium Imperatorum Vitae izenburukoa eta gehienetan general grekoen gainean. Horietatik biografiarik aipagarriena Altzibiades pertsonaiari buruzkoa da.^[5]^[6]
Exemplorum libri, gaur galdurik.
De Vita Ciceronis, gaur galdurik.
Epistulae ad Ciceronem, zeinaren zati bat bakarrik gordetzen den.

Estiloa

Nepote historiografiaren barnean genero biografikoaren gutxiagotasunaz kontziente zen eta bere idazkien helburu nagusia didaktiko-moralizatzailea izan zen. Orduko modako gaiak landu zituen eta nahasi zituen anekdotak ugari erabiltzen dituen alexandriar genero biografikoa obrari egitura artistikoagoa eman nahi dion plutarkoarrarekin. Bien artean, kutsu anekdotikoa nagusitu zen bere estiloan. Izan ere, protagonisten bizitza pribatu eta publikoko pasarteak nahasten ditu, Zizeronek genus tenue deitu zuen diskurtso mota atizista definituz. Gainera, pertsonaien artean paralelismoak erabili zituen. Plinio Zaharrak kritikatu egin zuen bere informazioen sinesgarritasuna: izan ere, bere kroniketan inkoherentzia akatsak antzeman daitezke. ^[7]

Erreferentziak

↑ Bere praenomen ezezaguna da.
↑ (Ingelesez) «Cornelius Nepos | Roman historian» Encyclopedia Britannica (Noiz kontsultatua: 2020-12-06).
↑ Saila, Kultur. (2011-07-18). «Kornelio Nepote» www.euskalmet.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-12-06).^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ Ferreira, Ana Isabel Martín. (2005). «Cornelio Nepote: revisión de un clásico a través de su público» Minerva: Revista de filología clásica (18): 117–136. ISSN 0213-9634. (Noiz kontsultatua: 2020-12-07).
↑ «Cornelius Nepos: Lives of Eminent Commanders (1886) pp. 305-450» www.tertullian.org (Noiz kontsultatua: 2020-12-06).
↑ «Cornelius Nepos, De Vita Excellentium Imperatorum» www.europeana.eu (Noiz kontsultatua: 2020-12-06).
↑ Cornelio Nepote (ca. 100 - 30 a. C.) Madrileko Carlos III Unibertsitatea.

Kanpo estekak

Nepotek idatzitako Atikoren biografiaren itzulpena euskaraz Wikitekan , frantsesez eta jatorrizko testua latinez Perseus atarian.
De vitis excellentium Imperatorum Cornelius Nepos ; breviariis, et notis hispanicis illustratus a P. Francisco Xaverio de Idiaquez ... ad usum scholarum ejusdem societatis. (Liburuklik)
LATIN PODCAST to learn Latin - Litterae Latinae Simplices 25 - Cornelius Nepos
Cornelio Nepote y su Vida de Aníbal: un ejemplo de biografía. Vitalino Valcárcel. (2013)

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q109594 Multimedia: Cornelius Nepos / Q109594 Jatorrizko testuak: Egilea:Kornelio Nepote Identifikadoreak WorldCat VIAF: 100219060 ISNI: 0000000121452020 BNE: XX1723450 BNF: 11985468f (data) BNC: 000394680 CANTIC: a10963698 GND: 118747681 LCCN: n50004515 NDL: 00515218 NKC: jn19981001886 NLA: 35891590 CiNii: DA00787496 SUDOC: 02727229X BIBSYS: 90368448 UB: a1013589 ICCU: CFIV011643 Open Library: OL477937A Hiztegiak eta entziklopediak Lur: 01326/eu_c_0964/c0964 GEA: 4270 Britannica: url Bilduma digitalak BVMC: 19924 Ondare historikoa FMIS: LSH/agents/45564

Autoritate kontrola