Tulisan Lao

Lao
Jenis
Abugida
BahasaLao dll.
Tempoh masa
c. 1350–kini
Aksara induk
Proto-Kanaan
  • Phoenicia
    • Aramia
      • Brāhmī
        • Pallava
          • Khmer
            • Sukhothai
              • Fakkham
                • Tai Noi
                  • Lao
Arah tulisKiri-ke-kanan
ISO 15924Laoo, 356
Alias Unikod
Lao
Julat Unikod
U+0E80–U+0EFF
Rencana ini mengandungi simbol fonetik IPA. Tanpa sokongan pemaparan yang betul, anda mungkin akan melihat tanda soal, kotak atau simbol lain dan bukan aksara Unikod. Untuk panduan pengenalan mengenai simbol IPA, lihat ms:Bantuan:IPA.
Aksara-aksara Brahma
Aksara Brahma dan turunannya
Brahma Utara
  • Gupta
    • Syarada
      • Landa
        • Gurmukh
        • Khoja
        • Khudabad
        • Multan
        • Mahajani
      • Takar
        • Dogra
    • Siddam
      • Negeri
        • Dewanegeri
          • Gujerat
          • Modi
        • Kanada
          • Inuktitut
          • Kri
        • Nandinegeri
        • Kaithi
          • Sylhet
      • Gaudi
        • Assam-Benggali
          • Benggali
          • Assam
        • Tirhuta
        • Odia
      • Nepal
        • Bujimol
        • Ranjana
          • Soyombo
        • Pracalit
    • Tibet
      • Meitei
      • Lepca
        • Limbu
      • Fagspa
        • Zanabazar
      • Marcen
        • Marcung
        • Pungscen
        • Pungscung
        • Drusya
    • Kalinga
    • Baiksuki
  • Tokaria
Brahma Selatan
  • l
  • b
  • s

Tulisan Lao digunakan terutamanya untuk menulis bahasa Lao, di samping juga bahasa-bahasa minoriti di negara Laos, kerana tulisan inilah satu-satunya tulisan rasmi untuk menulis bahasa-bahasa berkenaan, tetapi ramai penutur bahasa Hmong menggemari abjad rumi.

Sejarah

Tulisan Lao diterbitkan dari tulisan Khmer, oleh itu bentuk huruf-hurufnya juga serupa dengan tulisan Thai. Bagaimanapun, semenjak pembaharuan ejaan dilaksanakan pada 1960-an, tulisan Lao moden menjadi lebih ringkas lagi padat bagi sebutan bahasa Lao berbanding tulisan Lao lama dan juga tulisan Thai.

Pada 1970-an, huruf ຣ (ro), yang hanya digunakan dalam kata pinjaman, digantikan oleh huruf ລ (lo), di samping digugurkannya gugus konsonan.[1]

Konsonan

Jadual berikut menunjukkan huruf-huruf konsonan Lao dengan sebutan masing-masing dalam Abjad Fonetik Antarabangsa, serta transkripsi-transkripsi sumbangan Lembaga Nama Geografi AS (Board on Geographic Names) dan Jawatankuasa Tetap Nama Geografi British (Permanent Committee on Geographical Names) (BGN/PCGN), Perpustakaan Kongres AS (ALA/LC) dan transkripsi yang digunakan dalam nama-nama Unicode bagi huruf-huruf berkenaan.

Huruf IPA BGN/PCGN ALA/LC Unicode
ກ k k k/k k
ຂ kʰ kh ufu kh
ຄ kʰ kh kh/k kh
ງ ŋ ng ng/ng ng
ຈ t͡ʃ ch ch/t c
ສ s s s/t s
ຊ s x s/t s
ຍ ɲ gn/y ny/— ny
ດ d d/t d/t d
ຕ t t t/t t
ຖ tʰ th th/t th
ທ tʰ th th/t th
ນ n n n/n n
ບ b b/p b/p b
ປ p p p/p p
ຜ pʰ ph ph/p ph
ຝ f f f/p f
ພ pʰ ph ph/p ph
ຟ f f f/p f
ມ m m m/m m
ຢ j y y y
ຣ * r r r r
ລ l l l l
ວ w v/o v w
ຫ h h h h
ອ** — — o
ຮ h h h h

* Digugurkan oleh Kementerian Pendidikan Laos secara rasmi pada 1970-an (digantikan oleh ລ), tetapi ramai yang masih memakainya
** Konsonan kosong yang juga digunakan sebagai vokal.

Nukleus vokal

Jadual berikut menunjukkan tanda nukleus vokal Lao, digabungkan dengan konsonan ກ:

IPA BGN LC Unicode IPA BGN LC Unicode IPA BGN LC Unicode IPA BGN LC Unicode
ກະ/ກັກ a a a a ກາ aː a ā aa
ກິ i i i i ກີ iː i ī ii ເກັຍະ/ເກັຽະ*/ກັຽກ iə ia ia ເກັຍ/ເກັຽ*/ກຽກ ia īa
ກຶ ɯ u ư y ກື ɯː u ư̄ yy ເກຶອະ/ເກຶອກ ɯə ua ưa ເກືອ ua ư̄a
ກຸ u ou u u ກູ uː ou ū uu ກົວະ/ກັວກ uə oua ua ກົວ/ ກວກ oua ūa
ເກະ/ເກັກ e é e ເກ eː é ē e
ແກະ/ແກັກ ɛ è æ ແກ ɛː è ǣ ei
ໂກະ/ກົກ o ô o ໂກ oː ô ō o
ເກາະ/ກັອກ ɔ o ǫ ກໍ/ກອກ ɔː o ǭ
ເກິະ/ເກິກ ɤ eu œ ເກີະ/ ເກີກ ɤː eu œ̄
ໄກ/ໃກ/ກັຍ* ai ai ai ai/ay ກາຍ/ກາຽ* ai āi
ເກົາ au ao ao
ກໍາ am am am am

* menandakan bentuk lainan yang tidak digunakan lagi setelah menjalani pembaharuan ejaan

Perisian serasi Lao

Tulisan Lao tidak tersedia untuk Windows secara rasmi sehingga keluarnya Windows Vista.[2] Terdapat banyak fon buatan pengguna yang boleh dimuat turun secara percuma dari Internet, lalu ditempatkan dalam folder "WINDOWS" > "Fonts".[3]

Lao dalam Unicode

Tulisan Lao mengisi ruangan Unicode U+0E80–U+0EFF.

Rujukan

  1. ^ Simmala & Becker, pp. 10 & 248
  2. ^ Microsoft Windows help page
  3. ^ AMERILAO.org site How to "Setup Internet Explorer to read Lao font"
  • Simmala, Buasawan and Benjawan Poomsan Becker (2003), Lao for Beginners. Paiboon Publishing. ISBN 1-887521-28-3

Pautan luar

  • Omniglot - Lao alphabet
  • The Lao Alphabet at SEAsite
  • Laos - language situation by N. J. Enfield
  • Numerals in many different writing systems, which includes Lao numerals; retrieved 2008-11-12
  • The Unicode Standard 5.0 Code ChartsPDF (90.4 KB) Lao Range: 0E80 - 0EFF, from the Unicode Consortium
  • Free Lao script for Windows and Mac OS X

Lihat juga

  • Keluarga Brahmik

Templat:Writing systems