De soldaat en het lachende meisje

Kunstenaar

Johannes Vermeer

Jaar

Ca. 1657^[1]

Techniek

Olieverfschilderij

Afmetingen

50,5 × 46 cm

Verblijfplaats

Frick Collection, New York

Inventarisnummer

1911.1.127

RKD-gegevens

Portaal

Kunst & Cultuur

De soldaat en het lachende meisje is een schilderij van de Hollandse meester Johannes Vermeer. Vermeer schilderde dit werk tussen 1655 en 1660.

Het werk

Voorstelling

Vermeer schilderde een gezellig tafereel: een soldaat en een meisje zitten aan een tafeltje. De soldaat is enkel van achteren te zien. Het meisje heeft een glas in haar hand en lacht hem toe. Aan de achterwand hangt een kaart, die zeer gedetailleerd uitgewerkt is. Het buitenlicht komt van links, door een raam dat open staat.

Vermeer speelt in het werk met licht: de soldaat is weinig belicht, terwijl het meisje in het licht baadt. Doordat de man veel groter is afgebeeld dan het meisje lijkt het alsof wij, toeschouwer, dichtbij staan.^[2]

Details

De wandkaart is van de gewesten van Holland en West-Friesland. De kaart is, ten opzichte van de huidige kaarten, een kwartslag gedraaid. Het land is blauw; de Noordzee (bovenin) en de Zuyderzee (rechtsonder) zijn beige. Beide personen zitten op 'Spaanse leren stoelen' met zitkussens. Spaanse stoelen werden kwamen niet uit Spanje, maar werden door Spaanse stoelenmakers in ons land gemaakt. Zowel stoelen als zitkussens zijn in de inventaris van Vermeer na zijn overlijden aangetroffen.^[2]

Perspectief

Het schilderij is zorgvuldig opgebouwd. De 'horizon' van het schilderij loopt ter hoogte van de ogen van het lachende meisje. Het punt waar alle perspectieflijnen bij elkaar komen, het centraal verdwijnpunt, ligt vlak onder de rand van de hoed. Ter plekke van het centraal verdwijnpunt is in het doek een speldenprik gevonden.^[3]

Typisch Vermeer

Vermeer had enkele vaak terugkerende kenmerken binnen zijn werken. Ook de soldaat en het lachend meisje heeft van die typische kenmerken. Enkele voorbeelden:

Dit werk werd geschilderd met olieverf op doek. Tijdens heel zijn carrière zou Vermeer slechts 2 maal van deze techniek afwijken: bij Meisje met de rode hoed en Meisje met de fluit schilderde hij op hout.
Het licht valt aan de linkerkant van het schilderij binnen. Dit is onder andere ook het geval bij Het melkmeisje, De muziekles, De geograaf, enz.
Het gaat zeer vaak om huiselijke taferelen: Vermeer vond dat er niet uitsluitend religieuze thema’s moesten behandeld worden binnen de kunst, ook eigentijdse onderwerpen moesten afgebeeld worden.

Bronnen, noten en/of referenties

Externe links

Mediabestanden

Commons heeft mediabestanden in de categorie Officer with a Laughing Girl (Vermeer).

http://vermeerblog.blogspot.com/2011/01/de-soldaat-en-het-lachende-meisje-1658.html

Bronnen

Rijksmuseum, Dichter bij Johannes Vermeer, 2023, presentatie van en toelichting op de tentoonstelling
Wheelock jr. (red.), Arthur K. (1995). Johannes Vermeer. Waanders Uitgevers, Zwolle, 228 pag.. ISBN 978-90-400-9793-5.

Noten

↑ (en) Officer and Laughing Girl, The Frick Collection, laatst geraadpleegd op 15 augustus 2018. Gearchiveerd op 18 mei 2019.
↑ ^a ^b Rijksmuseum, Dichter bij Johannes Vermeer, 2023, presentatie van en toelichting op de tentoonstelling
↑ Jørgen Wadum, Vermeer in perspectief, in Arthur K. Wheelock Jr, Johannes Vermeer, 1995, pag. 66-78