Hondachtigen

Hondachtigen
De wolf (Canis lupus) is een van de bekendste vertegenwoordigers binnen de familie van de hondachtigen.
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Orde: Carnivora (Roofdieren) Onderorde: Caniformia
Familie
Canidae Fischer, 1817
Een wolf op het Iberisch Schiereiland.
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Hondachtigen op Wikispecies
Portaal    Biologie Zoogdieren

De hondachtigen (Canidae) omvatten circa 35 soorten, waaronder vossen, wolven en jakhalzen. Er leven zes soorten in het wild in Europa: goudjakhals, wolf, vos, poolvos, steppevos en wasbeerhond. De laatste soort is in Europa een exoot.

Kenmerken

De meeste leden van de familie hebben lange poten, vijf tenen aan de voorpoten en vier tenen aan de achterpoten. De klauwen zijn niet intrekbaar zoals bij katachtigen (Felidae). De staart is lang en bedekt met haar.

Leefwijze

Hondachtigen zijn aangepast aan het jagen van prooidieren op open grasvlakten door middel van de achtervolging. Veel hondachtigen kunnen grote afstanden afleggen. De meeste soorten kunnen zich goed aanpassen aan omstandigheden en zijn opportunisten. Ze hebben een goed ontwikkelde reukzin.

Voortplanting

Mannetjes hebben een penisbot. Dit penisbot wordt door de eikel bedekt. Op de basis van de penis bevindt zich een zwellichaam (bulbus glandis) dat tijdens de copulatie opzwelt. Daardoor kunnen de dieren na de paring vast blijven zitten. Meestal krijgen hondachtigen maar één worp per jaar. Beide ouders (voor de mannelijke exemplaren bestaan per soort diverse namen, zoals reu of rekel, vrouwtjes worden vaak teef genoemd) zorgen meestal voor de jongen.

Taxonomie

Systematische indeling van de hondachtigen:

• Familie Canidae - Hondachtigen
  • Onderfamilie Caninae - Echte hondachtigen
    • Geslacht Canis (Honden)
      • Wolf (Canis lupus)^[1]
        • Europese wolf (Canis lupus lupus)
        • Kaspische wolf (Canis lupus cubanensis)
        • Indische wolf (Canis lupus pallipes)
        • Russische wolf (Canis lupus communis)
        • Witte wolf (Canis lupus albus)
        • Poolwolf (Canis lupus arctos)
        • Amerikaanse wolf (Canis lupus lycaon)
        • Nebraskawolf (Canis lupus nubilus)^[2]
        • Mackenziewolf (Canis lupus occidentalis)^[2]
        • Mexicaanse wolf (Canis lupus baileyi)
        • Dingo (Canis lupus dingo)
        • Hond (Canis lupus familiaris)
        • Ezowolf (Canis lupus hattai) †
        • Japanse wolf (Canis lupus hodophilax) †
      • Rode wolf (Canis rufus)
      • Coyote of prairiewolf (Canis latrans)
      • Goudjakhals of gewone jakhals (Canis aureus)
      • Afrikaanse goudjakhals (Canis anthus)
      • Zadeljakhals (Canis mesomelas)
      • Gestreepte jakhals (Canis adustus)
      • Ethiopische wolf (Canis simensis)
    • Geslacht Lycaon
      • Afrikaanse wilde hond of hyenahond (Lycaon pictus)
    • Geslacht: Cuon^[3]
      • Aziatische wilde hond, rode hond of alpenhond (Cuon alpinus)
        • Gewone alpenhond (Cuon alpinus alpinus)^[2]
        • Turkestaanse alpenhond (Cuon alpinus hesperius)^[2]
        • Maleise rode hond of Adjak (Cuon alpinus sumatrensis)^[2]
    • Geslacht Nyctereutes
      • Wasbeerhond (Nyctereutes procyonoides)
    • Geslacht Chrysocyon
      • Manenwolf (Chrysocyon brachyurus)
    • Geslacht Speothos
      • Boshond (Speothos venaticus)
    • Geslacht Cerdocyon
      • Krabbenetende vos (Cerdocyon thous)
    • Geslacht Atelocynus
      • Kortoorvos (Atelocynus microtis)
    • Geslacht Lycalopex (Zuid-Amerikaanse vossen)
      • Andesvos (Lycalopex culpaeus)
      • Darwins vos (Lycalopex fulvipes)
      • Azaravos (Lycalopex gymnocercus)
      • Peruviaanse woestijnvos (Lycalopex sechurae)
      • Braziliaanse vos (Lycalopex vetulus)^[2]
      • Patagonische vos (Lycalopex griseus)
    • Geslacht Dusicyon
      • Falklandwolf (Dusicyon australis) †
    • Geslacht Otocyon
      • Grootoorvos of lepelhond (Otocyon megalotis)
    • Geslacht Urocyon (Grijze vossen)
      • Grijze vos (Urocyon cinereoargenteus)
      • Eilandvos (Urocyon littoralis)
    • Geslacht: Vulpes (Gewone vossen)
      • Vos (Vulpes vulpes)
      • Steppevos (Vulpes corsac)
      • Poolvos (Vulpes lagopus)
      • Bengaalse vos (Vulpes bengalensis)
      • Afghaanse vos (Vulpes cana)
      • Kaapse vos of Kamavos (Vulpes chama)
      • Tibetaanse zandvos of Tibetaanse vos (Vulpes ferrilata)
      • Grootoorkitvos (Vulpes macrotis)
      • Oostelijke zandvos of vale vos (Vulpes pallida)
      • Zandvos (Vulpes rueppelli)
      • Kitvos (Vulpes velox)
      • Fennek of woestijnvos (Vulpes zerda)

In onderstaand cladogram wordt de onderlinge verwantschap van de hedendaagse hondachtigen weergegeven:

Afbeeldingen

• 
  De poolvos (Vulpes lagopus) komt onder meer voor op de toendra van Noord-Europa
• 
  De vos (Vulpes vulpes) komt ook in Nederland in het wild voor
• 
  Afrikaanse wilde hond of hyenahond (Lycaon pictus)
• 
  De steppevos (Vulpes corsac) wordt binnen Europa alleen op de steppen in het zuiden van Rusland waargenomen
• 
  Een andesvos (Lycalopex culpaeus) in Argentinië
• 
  Een Aziatische wilde hond (Cuon alpinus) in India
• 
  De goudjakhals komt onder meer voor in Zuidoost-Europa en breidt zich langzaam uit in noordelijke en noordwestelijke richting