Ritme van een Russische dans

Kunstenaar

Theo van Doesburg

Jaar

1918

Techniek

Olieverf op doek

Afmetingen

135,9 × 61,6 cm

Verblijfplaats

Museum of Modern Art

Locatie

New York

RKD-gegevens

Portaal

Kunst & Cultuur

Ritme van een Russische dans (Duits Rhythmus eines russischen Tanzes, Engels Rhythm of a Russian Dance, Frans Rythme d’une danse russe) is een schilderij van de schilder en De Stijl-voorman, Theo van Doesburg in het Museum of Modern Art in New York.

Voorstudies

Aan het werk gingen een 7-tal schetsen en voorbereidende studies vooraf: van natuurgetrouw tot vrijwel geheel abstract. Van Doesburg noemde deze stadia van natuur naar abstractie ‘beeldingsmomenten’ en het proces als geheel ‘ombeelding’.



Voorstudies. Verschillende afmetingen. New York, Museum of Modern Art.

Ontstaan

Op 22 juni 1918 schreef Van Doesburg aan zijn vriend Antony Kok: 'Heb nu een monumentale Dans onderhanden: Danse Russe', waardoor het aan te nemen is dat het schilderij in juni 1918 geschilderd is.^[1] Het werk is gebaseerd op een zevental schetsen van een dansende Kozak (zie afbeeldingen hierboven). Toch is de eventuele voorstelling van dit werk van ondergeschikt belang. Het is op de eerste plaats een compositie van horizontale en verticale lijnen in primaire kleuren (rood, blauw en geel) en zwart op een wit en grijs vlak. Van Doesburg vond dat de schilderkunst van elke vorm van verhaal of anekdotische voorstelling gezuiverd moest worden. De manier waarop Van Doesburg deze lijnen op doek zette is direct ontleend aan werk van Bart van der Leck, bijvoorbeeld zijn Compositie 1916 no. 4,^[2] met als belangrijkste verschil dat Van Doesburg in Ritme van een Russische dans geen diagonale lijnen gebruikt. Het schilderij komt voor op 'lijst 1' als Compositie XVI ... 1918 (open wit. Russische dans).

Herkomst

Het werk kwam tot stand toen Van Doesburg in Leiden woonde. Later nam hij het mee, eerst naar Parijs en later naar zijn atelierwoning in Meudon.^[3] Toen Van Doesburg in 1931 overleed, kwam het in het bezit van zijn weduwe Nelly van Doesburg, die in Meudon bleef wonen. Nelly stelde het in 1946 tentoon in de Art of this Century Gallery in New York. Deze galerie was eigendom van Peggy Guggenheim, met wier hulp ze het in hetzelfde jaar nog verkocht aan het Museum of Modern Art in New York.^[4]

Zie ook

Externe links

Webpagina MoMA
Museum of Modern Art Provenance Research Project

Bronnen

Baljeu, Joost (1974) Theo van Doesburg, London: Studio Vista.
Fabre, Gladys, en Doris Wintgens Hötte (redactie; 2009) Van Doesburg & the international avant-garde. Constructing a new world, [London]: Tate Publishing, ISBN 978-1-85437-872-9, p. 248.
Hoek, Els (redactie; 2000) Theo van Doesburg. Oeuvrecatalogus, Bussum: Uitgeverij Thot, ISBN 90-6868-255-5, cat. 593, p. 234-245.
Moorsel, Wies van (2000) ‘De doorsnee is mij niet genoeg’. Nelly van Doesburg. 1899-1975, Nijmegen: SUN, ISBN 9789061689669.

Tentoonstellingen

Exposition Internationale d'art moderne, Palais Electorale, Genève, 26 december 1920-25 januari 1921 (als Rytme d'une danse russe, 1918).
La Section d'Or - Paris, april 1921, Casa d'Arte Italiana, Rome (?).
Retrospektiv Theo van Doesburg, Landesmuseum, Weimar, 16 december 1923-23 januari 1924 (als Offene Komposition, 1918).
[Retrospektiv Theo van Doesburg], Kestner Gesellschaft, Hannover, ?-15 april 1924 (?).
Les Surindépendants, Porte de Versailles Parc des Expositions, Parijs, 26 oktober-25 november 1929 (als Danse Russe, 1917).
Exposition Retrospective Van Doesburg, Parc des Expositions, Parijs, 15 januari-1 februari 1932 (als Rythme plastique d'une danse).
Cubism and abstract art, Museum of Modern Art, New York, 2 maart-19 april 1936.
Theo van Doesburg, Stedelijk Museum, Amsterdam, 2-31 mei 1936 (als Rythme d'une Dance Russe).
Salon des Réalistes Nouvelles, Renaissance plastique. 1re exposition (2me série). Oeuvres des artistes étrangers, Galerie Charpentier, Parijs, 30 juni-15 juli 1939.
Theo van Doesburg. Retrospective exhibition, Art of this Century Gallery, New York, 29 april-31 mei 1947 (als Danse Russe, 1918, bruikleen Museum of Modern Art).^[5]
Modern art in your life, Museum of Modern Art, New York, 5 september-4 december 1949.
Documenta. Kunst des XX. Jahrhunderts, Museum Fridericianum, Kassel, 15 juli-18 september 1955.
Paintings from The Museum of Modern Art, New York, National Gallery of Art, Washington, 16 december 1963-1 maart 1964.
Theo van Doesburg, Van Abbemuseum, Eindhoven, 13 december 1968-26 januari 1969, Gemeentemuseum Den Haag, 17 februari-23 maart 1969.
Theo van Doesburg 1883-1931/Konstruktive Kunst, Kunsthalle Neurenberg, Marientor, 18 april-1 juni 1969, Kunsthalle Bazel, 9 augustus-7 september 1969.
From Cézanne through Picasso. 100 drawings from the collection of The Museum of Modern Art, New York, The National Museum of Western Art, Tokio, 1 mei-20 juni 1971, Ishibashi Museum, Kurume, 1 juli-1 augustus 1971, Auckland City Art Gallery, Auckland, 7 september-17 oktober 1971, National Gallery of Victoria, Melbourne, 11 november 1971-2 januari 1972, Honolulu Academy of Arts, Honolulu, 16 februari-26 maart 1972.
Abstraction. Towards a new art. Painting 1910-20, Tate Gallery, Londen, 6 februari-13 april 1980.
Modern masters. European paintings from the Museum of Modern Art, Metropolitan Museum of Art, New York, 5 juni-21 september 1980.
De Stijl, 1917-1931. Visions of Utopia, Walker Art Center, Minneapolis, 31 januari-28 maart 1982, The Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Smithsonian Institution, Washington, 20 april-27 juni 1982.
De Stijl, 1917-1931, Stedelijk Museum, Amsterdam, Kröller-Müller Museum, Otterlo, 6 augustus 1982-4 oktober 1982.
Art and dance, Institute of Contemporary Art, Chicago, 9 november 1982-8 januari 1983, Toledo Museum of Art, Toledo (Ohio), 6 maart-24 april 1983, Neuberger Museum of Art, Purchase (New York), 26 juni-25 september 1983.
Vom Klang der Bilder. Die Musik in der Kunst des 20. Jahrhunderts, Staatsgalerie, Stuttgart, 6 juli-22 september 1985.
Contrasts of form, 17 april-15 juni 1986, Biblioteca Nacional, Madrid.
Contrasts of form, Museo Nacional de Bellas Artes, Buenos Aires, 15 juli-25 augustus 1986, Museu de Arte de São Paulo, São Paulo, 5 september-19 oktober 1986, Museo de Arte Contemporaneo, Caracas, 11 november 1986-4 januari 1987.
Berlin-Moskau 1900-1950, Berlinische Galerie, Berlijn, 3 september 1995-7 januari 1996, Poesjkinmuseum, Moskou, 1 maart-1 juli 1996.
Tanz in der Moderne. Von Matisse bis Schlemmer, Kunsthalle Emden, 26 oktober 1996-26 januari 1997, Haus der Kunst, München, 6 februari-27 april 1997.
Van Doesburg and the International Avant-Garde, Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden, 20 oktober 2009-3 januari 2010, Tate Modern, Londen, 4 februari-16 mei 2010, p. 248, plaat 19 in kleur op p. 93 (als Rhythm of a Russian Dance, 1918).