Dwuznak

Ten artykuł od 2020-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dwuznak, digraf – dwie litery oznaczające jedną głoskę.

Zjawisko spotykane w wielu systemach ortograficznych. Najczęściej dotyczy połączenia liter spółgłoskowych (czyli służących do zapisywania spółgłosek). W alfabetach opartych na piśmie łacińskim najpopularniejszym dwuznakiem jest połączenie „ch”, występujące m.in. w języku niemieckim, francuskim, angielskim, hiszpańskim, czeskim, słowackim, polskim, portugalskim i włoskim.

Przykłady

Dwuznak	Głoska	Przykład
Ch	[k]	wł. anche ‘także’
	[ʧ]	ang. chair ‘krzesło’
	[ʃ]	fr. chat ‘kot’
	[ç]	niem. ich ‘ja’
	[x]	pol. chata; ang. loch ‘jezioro’; niem. Buch ‘książka’
Ck	[k]	ang. black ‘czarny’
Cs	[ʧ]	węg. csont ‘kość’
Cz	[ʧ]	pol. czoło
Dz	[ʣ]	pol. dzwon
Dź	[ʥ]	pol. dźwięk
Dż	[ʤ]	pol. dżdżownica
Gh	[ɡ]	ang. ghost ‘duch’; wł. ghiaccio ‘lód’
Gh	[f]	ang. enough ‘wystarczająco’
Gl	[ʎ]	wł. figlia ‘córka’
Gn	[ɲ]	fr. signe ‘znak’; wł. gnomo 'gnom'
Kn	[n]	ang. know ‘wiedzieć’
Ly	[j]	węg. gólya ‘bocian’
Ng	[ŋ]	ang. king ‘król’
Ny	[ɲ]	węg. anya ‘matka’
Ph	[f]	ang. phase ‘faza’
Qu	[k]	fr. quatre ‘cztery’; hiszp. porque ‘dlaczego’
Qu	[k w]	wł. questo ‘ten’
Rz	[ʒ]	pol. rzeka
Sc	[ʃ]	wł. sciare ‘jeździć na nartach’
Sh	[ʃ]	ang. show ‘pokazać’
Sz	[s]	węg. szem ‘oko’
Sz	[ʃ]	pol. szum
Th	[θ]	ang. thin ‘cienki’
Th	[ð]	ang. this ‘to’
Xh	[ʤ]	alb. xhami ‘meczet’
Zh	[ʒ]	alb. zhdukje ‘zniknięcie’
Zs	[ʒ]	węg. zseb ‘kieszeń’

Zobacz też

Zobacz hasło dwuznak w Wikisłowniku

Zobacz hasło Wymowa dwuznaków w języku polskim w Wikisłowniku

Alfabet polski

Litery

A a Ą ą B b C c Ć ć D d E e Ę ę F f G g H h I i J j K k L l Ł ł M m N n Ń ń O o Ó ó P p R r S s Ś ś T t U u W w Y y Z z Ź ź Ż ż/Ƶ ƶ
Używane w zapożyczeniach	Q q V v X x
Nieużywane współcześnie	Á á À à B́ b́ Ç ç D́ d́ Θ θ Θ´ θ´ Θ˙ θ˙ É é È è F́ f́ Ǵ ǵ H́ h́ Ḱ ḱ Ĺ ĺ Ḿ ḿ Ø ø/Φ φ/Ꟁ ꟁ Ṕ ṕ Ŕ ŕ Ŗ ŗ ſ Σ ʃ ẞ ß T́ t́ Ẃ ẃ Ÿ ÿ

Dwuznaki

Ch ch
Ci ci
Cz cz
Dz dz
Dź dź
Dż dż/Dƶ dƶ
Ni ni
Rz rz
Si si
Sz sz
Zi zi

Trójznaki

Dzi dzi

Alfabet łaciński

Podstawowe litery*	A a B b C c D d E e F f G g H h I i J j K k L l M m N n O o P p Q q R r S s T t U u V v W w X x Y y Z z
Inne litery	Æ æ Ð ð Ə ə Ɣ ɣ Ŋ ŋ Œ œ Þ þ Ʃ ʃ ẞ ß Ʒ ʒ Ɑ ɑ Ʌ ʌ Ꞵ ꞵ Ꝺ ꝺ Ɛ ɛ Ɜ ɜ Ǝ ǝ ꟻ Ɡ ɡ Ɣ̓ ɣ̓ Ɣ̌ ɣ̌ Ꜧ ꜧ Ɥ ɥ I ı Ɪ ɪ Ɩ ɩ J ȷ Kʼ ĸ Ʞ ʞ Ꞁ ꞁ ƛ ƛ̓ ꟽ Ƞ ƞ Ŋ́ ŋ́ Ŋ̀ ŋ̀ Ŋ̂ ŋ̂ Ŋ̋ ŋ̋ Ŋ̏ ŋ̏ Ŋ̄ ŋ̄ Ŋ̈ ŋ̈ Ɔ ɔ ꟼ Ɋ ɋ Ƣ ƣ Ʊ ʊ Ʊ́ ʊ́ Ʊ̀ ʊ̀ Ꞷ ꞷ ﬆ Ʇ ʇ Ʋ ʋ ϴ θ Ƹ ƹ Ȣ ȣ Ꭓ ꭓ Ꞌ ꞌ
Nieużywane współcześnie litery	Ꞛ ꞛ Ꜳ ꜳ Ꜳ́ ꜳ́ Ꜳ̋ ꜳ̋ Ꜳ̇ ꜳ̇ Ꜳ̈ ꜳ̈ Ꜳ̣ ꜳ̣ Æ̆ æ̆ Æ̇ æ̇ Ǣ́ ǣ́ Ǣ̆ ǣ̆ Æ̨ æ̨ Ǽ̨ ǽ̨ Æ̣ æ̣ Ꜵ ꜵ Ꜵ́ ꜵ́ Ꜵ̋ ꜵ̋ Ꜵ̣ ꜵ̣ Ꜷ ꜷ Ꜷ́ ꜷ́ Ꜷ̣ ꜷ̣ Ꜹ ꜹ Ꜹ́ ꜹ́ Ꜹ̋ ꜹ̋ Ꜻ ꜻ Ꜹ̨ ꜹ̨ Ꜹ̣ ꜹ̣ Ꜽ ꜽ Ꜽ̇ ꜽ̇ Ꜽ̣ ꜽ̣ Ƃ ƃ Ↄ ↄ Ꜿ ꜿ Ꝣ ꝣ Ꝯ ꝯ Ƌ ƌ Ꝺ ꝺ Ꝺ́ ꝺ́ Ꝺ̇ ꝺ̇ ẟ Ꞝ ꞝ Ⅎ ⅎ ꟻ Ꝼ ꝼ Ꝼ́ ꝼ́ Ꝼ̇ ꝼ̇ Ꝼ̣ ꝼ̣ Ᵹ ᵹ Ꝿ ꝿ Ƣ ƣ Ⱶ ⱶ Ƕ ƕ ꟾ ꟷ Ʞ ʞ Ꝇ ꝇ Ꞁ ꞁ Ỻ ỻ ꟽ ꟿ Œ̄̆ œ̄̆ Ꝏ ꝏ Ꝏ́ ꝏ́ Ꝏ̋ ꝏ̋ Ꝏ̈ ꝏ̈ Ꝏ̣ ꝏ̣ Ɔ̨ ɔ̨ ꟼ Ʀ ʀ Ʀ̣ ʀ̣ Ꝛ ꝛ Ꝛ́ ꝛ́ Ꝛ̣ ꝛ̣ Ꝝ ꝝ Ꞃ ꞃ ſ ſ́ ẜ ẝ Ꞅ ꞅ Ꝭ ꝭ Ꞇ ꞇ Ʇ ʇ Ꜩ ꜩ Ꝥ ꝥ Ꝧ ꝧ Þ̣ þ̣ Ꝫ ꝫ Ꞟ ꞟ Ỽ ỽ Ꝡ ꝡ Ꝡ̋ ꝡ̋ Ꝡ̈ ꝡ̈ Ƿ ƿ Ꝩ ꝩ Ꝩ́ ꝩ́ Ꝩ̇ ꝩ̇ Ꝩ̣ ꝩ̣ Ɯ ɯ ꟿ Ỿ ỿ Ȝ ȝ Ꜫ ꜫ Ꜭ ꜭ Ꜯ ꜯ Ƨ ƨ Ƽ ƽ Ƅ ƅ ꭠ ꭡ ꭢ ꭣ
Dwuznaki	Aa aa Ae ae Ai ai An an Ao ao Au au Aw aw Ay ay Bh bh Ch ch C’h c’h C̱h c̱h Ci ci Ck ck Cö cö Cs cs Cu cu Cx cx Cz cz Dd dd Dh dh Dj dj Dx dx Dz dz Dž dž Dź dź Dż dż Ea ea Ee ee Ei ei Eu eu Ew ew Ey ey Ff ff Fh fh Gb gb Gh gh Għ għ Gi gi Gj gj Gl gl Gn gn Gx gx Gy gy Hh hh Hs hs Hu hu Hx hx Ie ie Ii ii Ij ij Jö jö Jx jx Kh kh Kn kn Kp kp Ku ku Lh lh Lj lj Ll ll Ly ly Mb mb Mh mh Mp mp Nd nd Ng ng Nh nh Ni ni Nj nj Nk nk Ns ns Nt nt Ny ny Nz nz Oa oa Oe oe Oi oi Oo oo Ou ou Ow ow Oy oy Ph ph Qu qu Rd rd Rh rh Rl rl Rn rn Rr rr Rt rt Rz rz Sc sc Sh sh Si si Sj sj Sv sv Sx sx Sy sy Sz sz Th th Tj tj Tr tr Ts ts Tx tx Ty ty Tz tz Ue ue Ui ui Uu uu Ux ux Wh wh Xh xh Xö xö Yh yh Yk yk Yy yy Zh zh Zi zi Zs zs Zv zv
Trójznaki	Dzi dzi Dzs dzs Eau eau Ngb ngb Ngh ngh Ngk ngk Nkp nkp Nth nth Nyk nyk Rnd rnd Sch sch Tsj tsj
Tetragrafy	Dsch dsch Ough ough Tsch tsch Zsch zsch
Pentagrafy	Tzsch tzsch
Heksagrafy	Eabhai eabhai Eadhai eadhai Eamhai eamhai Eidhea eidhea Eighea eighea Oidhea oidhea Oighea oighea
Heptagrafy	Schtsch schtsch
Inne symbole	ᴀ ɐ ᴁ ʙ ᴃ ᴄ ᴅ ᴆ ᴇ ⱻ ꜰ ɢ ʛ ʜ ᵻ ᴊ ᴋ ʟ ᴌ ᴍ ɴ ᴎ ᴏ ᴐ ɶ ᴕ ꭥ ᴘ ʀ ʁ ᴙ ᴚ ꭆ ꝶ ꜱ ᴛ ᴜ ᵾ ꟺ ᴠ ᴡ ʏ ᴢ ᴣ ᶏ ɒ ꭤ ɒ ᶐ ꬰ ꬱ ᴂ ᶀ ᵬ ɕ ꞔ ʗ ȡ ᵭ ᶁ ƍ ȸ ʣ ʥ ʤ ꬳ ᶒ ⱸ ꬴ ɘ ꬲ Ɜ ɜ ᴈ Ꞝ ꞝ ɞ ɟ ᵮ ᶂ ꬵ ɸ ⱷ ᶃ ꬶ ᶖ ᴉ ȷ ᶄ ᶅ ɭ ȴ ꬷ ꬸ ꬹ ᶆ ᵯ ꬺ ᴟ ᵰ ȵ ɳ ᶇ ꬻ ꬼ ⱺ ᴑ ᴓ ɔ ꬿ ᴒ ɷ ᴥ ᴖ ᴖ̈ ᴗ ᴗ̈ ꬽ ꬾ ꭀ ᴔ ꭁ ꭂ ꭃ ꭄ ᵱ ᶈ ʠ ȹ ᵲ ɼ ᶉ ⱹ ɾ ᵳ ɿ ʅ ꭅ ꭇ ꭈ ꭉ ꭊ ꭋ ꭌ ʂ ꭍ ʆ ᶘ ƪ ᵵ ƫ ȶ ʨ ᵺ ƾ ʦ ʧ ꭎ ꭏ ꭐ ꭑ ꭒ ᴝ ᴞ ʮ ʯ ᶙ ᵫ ᵿ ⱴ ⱱ ᶌ ɤ ʍ ᶍ ꭔ ꭕ ꭖ ꭗ ꭘ ꭙ ʎ ꭚ ᵶ ʑ ᶎ ʐ ʓ ƺ ᶚ ʖ ↊ ↋ Ɂ ʔ ɂ ʕ ǀ ǁ ǂ ǃ ʘ ʻ ˀ

* Artykuły poświęcone wariantom diakrytyzowanym dostępne z poziomu artykułu litery podstawowej

Cyrylica

Podstawowe litery i litery używane w językach słowiańskich	А а Б б В в Г г Ѓ ѓ Ґ ґ Д д Ђ ђ Е е Ё ё Є є Ж ж З з З́ з́ Ѕ ѕ И и Й й І і Ї ї Ј ј К к Ќ ќ Л л Љ љ М м Н н Њ њ О о П п Р р С с С́ с́ Т т Ћ ћ У у Ў ў Џ џ Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я
Inne litery	Ӑ ӑ А̄ а̄ Ӓ ӓ Ә ә Ӛ ӛ Ӕ ӕ Ҕ ҕ Ӗ ӗ Ғ ғ Ӻ ӻ Ӷ ӷ Д̆ д̆ Ӂ ӂ Җ җ Ӝ ӝ Ҙ ҙ Ӟ ӟ Ӡ ӡ Ѝ ѝ Ӣ ӣ Ӥ ӥ Ҋ ҋ Ҡ ҡ Қ қ Ҟ ҟ Ҝ ҝ Ӆ ӆ Ԓ ԓ Ӎ ӎ Ң ң Ҥ ҥ Ӈ ӈ О̆ о̆ Ӧ ӧ Ө ө Ӫ ӫ Ԥ ԥ Ҧ ҧ Ҏ ҏ Ҫ ҫ Ҷ ҷ Ӌ ӌ Ҹ ҹ Ӵ ӵ Ҽ ҽ Ҿ ҿ Ӏ ӏ Ҩ ҩ Ҳ ҳ Һ һ Ԧ ԧ Ҭ ҭ Ҵ ҵ Ӳ ӳ Ӯ ӯ Ү ү Ұ ұ Ӱ ӱ Ҍ ҍ Ӹ ӹ Ԛ ԛ Ԝ ԝ
Litery nieużywane współcześnie	Ҁ ҁ Ѹ ѹ Ꙋ ꙋ Ꙉ ꙉ Ѡ ѡ Ѻ ѻ Ѣ ѣ Ѣ́ ѣ́ Ꙗ ꙗ Ѥ ѥ Ꙓ ꙓ Ѧ ѧ Ѫ ѫ Ꙙ ꙙ Ꙛ ꙛ Ѩ ѩ Ѭ ѭ Ꙝ ꙝ Ѯ ѯ Ѱ ѱ Ѳ ѳ Ѵ ѵ Ѷ ѷ Ѿ ѿ Ѽ ѽ Ꙟ ꙟ Ꙩ ꙩ Ꙫ ꙫ Ꙭ ꙭ ꙮ А̨ а̨ Ԁ ԁ Ԃ ԃ Ԫ ԫ Ԭ ԭ Ꚁ ꚁ Ꚉ ꚉ Е̨ е̨ Э̨ э̨ Ꚃ ꚃ Ԅ ԅ Ԇ ԇ Ꚅ ꚅ І̨ і̨ Ԟ ԟ Ԉ ԉ Ԡ ԡ Ԕ ԕ Ԋ ԋ Ԣ ԣ Ԗ ԗ Ԍ ԍ Ԏ ԏ Ꚍ ꚍ Ꚏ ꚏ Ꚑ ꚑ Ꚋ ꚋ У̊ у̊ У̨ у̨ Ꚕ ꚕ Ꚗ ꚗ Я̨ я̨ Ԙ ԙ
Digrafy	Аа аа Аь аь АӀ аӀ Гв гв Гә гә Гь гь Гъ гъ ГӀ гӀ Гу гу Ӷь ӷь Ӷә ӷә Дә дә Дз дз Дж дж Дь дь Ее ее ЕI еI Жә жә Жв жв Жь жь Жъ жъ Зв зв Ӡә ӡә Ии ии ИӀ иӀ Йо йо Кв кв Кә кә Кк кк КӀ кӀ Ку ку Къ къ Кь кь Қь қь Қә қә Ҟь ҟь Ҟә ҟә Лъ лъ ЛӀ лӀ Оо оо ОӀ оӀ Пп пп ПӀ пӀ Св св Сс сс Тв тв Тә тә ТӀ тӀ Тл тл Тт тт Тш тш Ҭə ҭə Уу уу Уь уь УӀ уӀ ФӀ фӀ Хә хә Хх хх Ҳә ҳә ХӀ хӀ Ху ху Хъ хъ Хь хь Цв цв Цә цә Цц цц Цу цу ЦI цI Ҵә ҵә Шв шв Шә шә Щв щв Ьо ьо Џь џь Чч чч ЧI чI Чж чж ЫI ыI Ээ ээ ЭI эI Iу Iу
Trigrafy	Гъв гъв Гъу гъу Гъь гъь ГӀв гӀв Джв джв Джь джь Дзу дзу Жъу жъу Кхъ кхъ Къв къв Къу къу Къь къь КӀв кӀв КӀу кӀу КӀь кӀь ПIу пIу РхӀ рхӀ ТIу тIу Хъв хъв Хъу хъу ХӀв хӀв ЧӀв чӀв Шъу шъу ШIу шIу
Tetragrafy	Кхъу кхъу КӀкӀ кӀкӀ ЦӀцӀ цӀцӀ ЧӀчӀ чӀчӀ ГъӀв гъӀв КкъӀ ккъӀ КъIв къIв Ллъв ллъв ХхьI ххьI ХъIв хъIв ХьIв хьIв
Pentagrafy	ХхьӀв ххьӀв
Elementy systemu liczbowego i inne znaki	҂ (tysiącznik) ⃝ (dziesięć tysięcy) ҈ (sto tysięcy) ҉ (milion) ꙰ (dziesięć milionów) ꙱ (sto milionów) ꙲ (miliard) ҄ (kamora) ҇ (pokrytie) ҃ (tytło) ꙳ (asterysk)

Zobacz też: Lista liter cyrylicy; Głagolica; ISO 9

Alfabet ormiański

Podstawowe litery	Ա ա Բ բ Գ գ Դ դ Ե ե Զ զ Է է Ը ը Թ թ Ժ ժ Ի ի Լ լ Խ խ Ծ ծ Կ կ Հ հ Ձ ձ Ղ ղ Ճ ճ Մ մ Յ յ Ն ն Շ շ Ո ո Չ չ Պ պ Ջ ջ Ռ ռ Ս ս Վ վ Տ տ Ր ր Ց ց Ւ ւ Փ փ Ք ք Օ օ Ֆ ֆ
Ligatury	ﬓ ﬔ ﬕ ﬖ ﬗ և
Dwuznak	Ու ու