Fletnia Pana
| Ten artykuł od 2019-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Fletnia Pana (także syringa, syrynga, syrinks, gr. σῦριγξ syrinks, łac. syrinx; multanki) – instrument muzyczny zaliczany do grupy aerofonów wargowych oraz instrumentów dętych drewnianych.
Opis
Składa się z szeregu drewnianych piszczałek, ułożonych w jednym lub dwóch rzędach. Dźwięki są wydobywane poprzez dmuchanie w krawędzie otworów piszczałek.
Piszczałki wykonywano pierwotnie z pustych łodyg lasecznicy[1] (por. mit o Syrinks). Materiały obecnie stosowane do produkcji tego instrumentu to bambus, drewno klonowe (klon jawor), drewno z niektórych gatunków drzew owocowych – np. śliwy, gruszy, czereśni, a także szkło itp.
W tradycji
Nazwa instrumentu i jego powstanie wiąże się z mitem o hamadriadzie Syrinks. Według mitologii greckiej na fletni grywał opiekun pasterzy i trzód – bożek Pan, oraz satyrowie. Obecnie instrument ten spotyka się w niektórych krajach Europy, w Azji, Afryce i Ameryce Południowej. Współcześnie najbardziej znanymi muzykami grającymi na fletni Pana są rumuński artysta Gheorghe Zamfir oraz pochodzący z Polski Edward Simoni.
W klasycznej operze Czarodziejski flet na fletni gra ptasznik Papageno[2].
W kulturze polskiej
Badania archeologiczne pozwalają przypuszczać, że syringa była używana na terenach Polski w czasach kultury łużyckiej[potrzebny przypis]. Szczytowym okresem popularności był renesans, gdy nazywano instrument multankami (nazwa ta pochodzi od Multanów – wołoskiej krainy geograficznej Muntenia). Z czasem użycia instrumentu zaniechano, jednakże ślad po nim pozostał w kulturze ludowej, zwłaszcza w kolędach domowych (np. Pasterze śpiewają, na multankach grają. Hej, kolęda, kolęda!).
Obecnie pojawiają się artyści próbujący popularyzować ten instrument w muzyce polskiej (np. Kwartet Jorgi)[3]. W 2011 powstała pierwsza w kraju muzyczna sekcja gry na fletni Pana przy Miejskim Ośrodku Kultury w Lesznie, prowadzona przez rumuńskiego fletnistę z Mołdawii, Dumitru Harea[4].
Przypisy
- ↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 77, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. T. 1. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne (PWM), 2008, s. 1050-1056. ISBN 978-83-224-0901-5.
- ↑ Fletnia Pana w Polsce. Fletnia Pana. [dostęp 2015-04-19].
- ↑ Oficjalna strona artysty Dumitru Harea. [dostęp 2015-04-19].
Linki zewnętrzne
- Internetowy serwis fletniowy [dostęp 2021-01-06]
- John Oliver Hobbes, The flute of Pan, New York 1905
Zobacz multimedia związane z tematem: Fletnia Pana |
Zobacz hasło fletnia Pana w Wikisłowniku |
- PWN: 3901500
- Britannica: art/panpipe
- Universalis: flute-de-pan
- БРЭ: 4715355
- SNL: panfløyte
- Catalana: 0086449
- DSDE: panfløjte