Harmonia Ewangelii
Harmonia Ewangelii (harmonia ewangeliczna) – zestawienie tekstu czterech Ewangelii, które tworzy jeden, ciągły i na ile jest to możliwe pragmatyczny[1] opis życia i działalności Jezusa Chrystusa.
Przyczyny powstawania harmonii są głównie katechetyczne: przybliżenie w sposób łatwy do opanowania biografii i czynów Jezusa[2]. Spośród tych samych wydarzeń opisywanych w Ewangeliach (szczególnie w ewangeliach synoptycznych), autorzy harmonii wybierali jedno, dołączając do niego szczegóły opisów z pozostałych Ewangelii. Podejmowali też decyzję na temat kolejności wydarzeń, np. osadzając wszystkie momenty z życia Jezusa wokół ram chronologicznych Ewangelii Jana[2].
Próby unifikowania Ewangelii w chrześcijaństwie pojawiły się już w II wieku. Około 170 Tacjan Syryjczyk wydał Diatessaron w przekładzie na język syryjski. Była to pierwsza rozpowszechniona harmonia, którą tłumaczono na wiele języków, m.in. grecki i łaciński. Ponieważ gnostyckie przekonania Tacjana znalazły swoje odzwierciedlenie w Diatessaronie, był on poprawiany przez łacińskich tłumaczy. Również Augustyn z Hippony był zwolennikiem tworzenia harmonii, czemu dał dowód w pracy De consensu evengelistarum[1].
W średniowieczu powstawały kolejne harmonie, ich autorami byli m.in. Petrus Comestor i Jan Gerson. W czasach po Soborze Trydenckim w Kościele katolickim tworzyli Cornelius Jansenius Gadnavensis oraz Lucas Franciscus Brugensis. Pierwszą harmonią protestancką była Harmoniae Evangelicae Andreasa Osiandera (1537), który pierwszy posłużył się tą nazwą[1].
Na zasadzie harmonii skomponowane były m.in. Biblie szkolne, opowieści biblijne, a także czytania Ewangelii na niedziele i święta w Kościele katolickim[1]. Dopiero w 1969 w efekcie konstytucji apostolskiej Pawła VI Missale Romanum zastąpiono harmonię czytaniami z trzech ewangelii synoptycznych w trzech kolejnych latach[2].
Współczesne poglądy na harmonię ewangelii z jednej strony krytykują jej nadmierne używanie, gdyż zaciemnia ona specyfikę poszczególnych ewangelistów, a cztery portrety Jezusa redukuje do jednego[2]. Z drugiej strony jedynie harmonie umożliwiają przekazanie biografii Jezusa, gdyż same Ewangelie biografiami nie były[1].
Tradycyjna harmonia Ewangelii
Łączenie ze sobą fragmentów Ewangelii różni się pomiędzy autorami. Poniższa tabela oparta jest na tradycyjnych anglojęzycznych pracach Edwarda Robinsona, Stephena Coxa oraz Kendella Easleya[3].
Numer | Wydarzenie | Rodzaj | Mt | Mk | Łk | J |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Preegzystencja Chrystusa | dodatkowe | Mt 1,20-23 | J 1,01-18 | ||
2 | Genealogia Jezusa | narodzenie | Mt 1,01-17 | Łk 3,23-38 | ||
3 | Narodziny Jana Chrzciciela | narodzenie | Łk 1,05-25 | |||
4 | Zwiastowanie | narodzenie | Łk 1,26-38 | |||
5 | Nawiedzenie Elżbiety | narodzenie | Łk 1,39-56 | |||
6 | Narodzenie Jezusa | narodzenie | Mt 1,18-25 | Łk 2,01-07 | ||
7 | Anioł ukazuje się pasterzom | narodzenie | Łk 2,08-15 | |||
8 | Pasterze przy małym Jezusie | narodzenie | Łk 2,16-20 | |||
9 | Obrzezanie Jezusa | narodzenie | Łk 2,21 | |||
10 | Mały Jezus w świątyni | narodzenie | Łk 2,22-38 | |||
11 | Gwiazda betlejemska | narodzenie | Mt 2,01-02 | |||
12 | Trzej Królowie | narodzenie | Mt 2,03-12 | |||
13 | Ucieczka do Egiptu | narodzenie | Mt 2,13-15 | |||
14 | Rzeź niewiniątek | narodzenie | Mt 2,16-18 | |||
15 | śmierć Heroda Wielkiego | dodatkowe | Mt 2,19-20 | |||
16 | Powrót Jezusa do Nazaretu | dzieciństwo | Mt 2,21-23 | Łk 2,39-39 | ||
17 | Odnalezienie Jezusa w Świątyni | dzieciństwo | Łk 2,41-51 | |||
18 | Jan Chrzciciel | dodatkowe | Mk 1,01-08 | |||
19 | Posługa Jana Chrzciciela | dodatkowe | Mt 3,01-12 | J 1,19-34 | ||
20 | Chrzest Jezusa | dodatkowe | Mt 3,13-17 | Mk 1,09-11 | Łk 3,21-22 | |
21 | Kuszenie Chrystusa | dodatkowe | Mt 4,01-11 | Mk 1,12-13 | Łk 4,01-13 | |
22 | Wesele w Kanie | cuda | J 2,01-11 | |||
23 | Pierwsze oczyszczenie świątyni | działalność | J 2,13-25 | |||
24 | Jezus i Nikodem (w tym: Jan 3:16) | działalność | J 3,01-21 | |||
25 | Powrót do Galilei | działalność | Mt 4,12-12 | Mk 1,14-14 | J 4,01-03 | |
26 | Egzorcyzm w synagodze w Kafarnaum | cuda | Mk 1,21-28 | Łk 4,31-37 | ||
27 | Ziarno gorczycy | przypowieść | Mk 4,26-29 | |||
28 | Odrzucenie Jezusa w Nazarecie | działalność | Mt 4,13-16 | Mk 6,01-06 | Łk 4,16-30 | |
29 | Pierwsi uczniowie Jezusa | działalność | Mt 4,18-22 | Mk 1,16-20 | J 1,35-51 | |
30 | Cudowny połów ryb | cuda | Łk 5,01-11 | |||
31 | Osiem błogosławieństw | kazanie | Mt 5,02-12 | Łk 6,20-23 | ||
32 | Młody człowiek z Naim | cuda | Łk 7,11-17 | |||
33 | Dwóch dłużników | przypowieść | Łk 7,41-43 | |||
34 | Lampa pod korcem | przypowieść | Mt 5,14-15 | Mk 4,21-25 | Łk 8,16-18 | |
35 | Poszerzenie prawa | kazanie | Mt 5,17-48 | Łk 6,29-42 | ||
36 | 70 uczniów | działalność | Łk 10,01-24 | |||
37 | Druga część kazania na górze | kazanie | Mt 6,01-18 | |||
38 | Przypowieść o dobrym Samarytaninie | przypowieść | Łk 10,30-37 | |||
39 | Jezus w domu Marty i Marii | działalność | Łk 10,38-42 | |||
40 | Modlitwa Pańska | działalność | Mt 6,09-13 | Łk 11,02-04 | ||
41 | Przyjaciel w nocy | przypowieść | Łk 11,05-08 | |||
42 | Bogaty głupiec | przypowieść | Łk 12,16-21 | |||
43 | Rozmowa z Samarytanką | działalność | J 4,04-26 | |||
44 | Zbytnie troski | działalność | Mt 6,25-34 | Łk 12,22-34 | ||
45 | Na temat osądzania | kazanie | Mt 7,01-05 | Łk 6,41-42 | ||
46 | Na temat świętości | kazanie | Mt 7,13-27 | |||
47 | Drzewo i owoce | kazanie | Mt 7,15-20 | |||
48 | Bogaci i głupi budujący | przypowieść | Mt 7,24-27 | Łk 6,46-49 | ||
49 | Uzdrowienie trędowatego | cuda | Mt 8,01-04 | Mk 1,40-45 | Łk 5,12-16 | |
50 | Sługa centuriona | cuda | Mt 8,05-13 | Łk 7,01-10 | J 4,46-54 | |
51 | Uzdrowienie teściowej Piotra | cuda | Mt 8,14-17 | Mk 1,29-34 | Łk 4,38-41 | |
52 | Wyrzucanie złych duchów | cuda | Mt 8,16-17 | Mk 1,32-34 | Łk 4,40-41 | |
53 | Uciszenie burzy | cuda | Mt 8,23-27 | Mk 4,35-41 | Łk 8,22-25 | |
54 | W kraju Gerazeńczyków | cuda | Mt 8,28-34 | Mk 5,01-20 | Łk 8,26-39 | |
55 | Paralityk z Kafarnaum | cuda | Mt 9,01-08 | Mk 2,01-12 | Łk 5,17-26 | |
56 | Powołanie świętego Mateusza | działalność | Mt 9,09 | Mk 2,13-14 | Łk 5,27-28 | |
57 | Nowe wino i stare bukłaki | przypowieść | Mt 9,17-17 | Mk 2,22-22 | Łk 5,37-39 | |
58 | Córka Jaira | cuda | Mt 9,18-26 | Mk 5,21-43 | Łk 8,40-56 | |
59 | Kobieta cierpiąca na krwotok | cuda | Mt 9,20-22 | Mk 5,24-34 | Łk 8,43-48 | |
60 | Dwóch niewidomych z Galilei | cuda | Mt 9,27-31 | |||
61 | Wyrzucenie niemego ducha | cuda | Mt 9,32-34 | |||
62 | Powołanie dwunastu apostołów | działalność | Mt 10,02-04 | Mk 3,13-19 | Łk 6,12-16 | |
63 | Przyszedłem przynieść miecz | działalność | Mt 10,34-36 | |||
64 | Wysłannicy od Jana Chrzciciela | działalność | Mt 11,02-06 | Łk 7,18-23 | ||
65 | Paralityk z Bethesdy | cuda | J 5,01-18 | |||
66 | Pan Szabatu | działalność | Mt 12,01-08 | |||
67 | Człowiek z uschłą ręką | cuda | Mt 12,09-13 | Mk 3,01-06 | Łk 6,06-11 | |
68 | Modlitwa Pańska | działalność | Łk 11,02-04 | |||
69 | Uzdrowienie ślepego i niemego | cuda | Mt 12,22-28 | Mk 3,20-30 | Łk 11,14-23 | |
70 | Przypowieść o mocarzu | przypowieść | Mt 12,29-29 | Mk 3,27-27 | Łk 11,21-22 | |
71 | Grzech przeciwko Duchowi Świętemu | działalność | Mt 12,30-32 | Mk 3,28-29 | Łk 12,08-10 | |
72 | Krewni Jezusa | działalność | Mt 12,46-50 | Mk 3,31-35 | Łk 8,19-21 | |
73 | Przypowieść o siewcy | przypowieść | Mt 13,03-09 | Mk 4,03-09 | Łk 8,05-08 | |
74 | Ptaki niebieskie | działalność | Łk 12,22-34 | |||
75 | Przypowieść o żniwach | przypowieść | Mt 13,24-30 | |||
76 | Drzewo figowe | przypowieść | Łk 13,06-09 | |||
77 | Uzdrowienie kobiety w szabat | cuda | Łk 13,10-17 | |||
78 | Przypowieść o ziarnku gorczycy | przypowieść | Mt 13,31-32 | Mk 4,30-32 | Łk 13,18-19 | |
79 | Zaczyn | przypowieść | Mt 13,33-33 | Łk 13,20-21 | ||
80 | Przypowieść o perle | przypowieść | Mt 13,44-46 | |||
81 | Wyciągnięcie sieci | przypowieść | Mt 13,47-50 | |||
82 | Ukryty skarb | przypowieść | Mt 13,52-52 | |||
83 | Odrzucenie Jezusa(inne języki) | działalność | Mt 13,54-58 | |||
84 | Ścięcie Jana Chrzciciela | działalność | Mt 14,06-12 | Mk 6,21-29 | ||
85 | Cudowne nakarmienie 5000 osób | cuda | Mt 14,13-21 | Mk 6,31-34 | Łk 9,10-17 | J 6,05-15 |
86 | Jezus chodzi po jeziorze | cuda | Mt 14,22-33 | Mk 6,45-52 | J 6,16-21 | |
87 | Uzdrowienie w Genezaret | cuda | Mt 14,34-36 | Mk 6,53-56 | ||
88 | Co czyni człowieka nieczystym | kazanie | Mt 15,01-11 | Mk 7,01-23 | ||
89 | Córka kananejki | cuda | Mt 15,21-28 | Mk 7,24-30 | ||
90 | Głuchoniemy z Dekapolu | cuda | Mk 7,31-37 | |||
91 | Cudowne nakarmienie 4000 osób | cuda | Mt 15,32-39 | Mk 8,01-09 | ||
92 | Uzdrowienie niewidomego w Betsaidzie | cuda | Mk 8,22-26 | |||
93 | Wyznanie Piotra | działalność | Mt 16,13-20 | Mk 8,27-30 | Łk 9,18-21 | |
94 | Przemienienie Pańskie | cuda | Mt 17,01-13 | Mk 9,02-13 | Łk 9,28-36 | |
95 | Młodzieniec opętany przed złego ducha | cuda | Mt 17,14-21 | Mk 9,14-29 | Łk 9,37-49 | |
96 | Moneta w pyszczku ryby | cuda | Mt 17,24-27 | |||
97 | Mowa o chlebie życia | kazanie | J 6,22-59 | |||
98 | Małe dzieci | działalność | Mt 18,01-06 | Mk 9,33-37 | Łk 9,46-48 | |
99 | Mężczyzna cierpiący na obrzęk | cuda | Łk 14,01-06 | |||
100 | Liczenie kosztów | przypowieść | Łk 14,25-33 | |||
101 | Zagubiona owca | przypowieść | Mt 18,10-14 | Łk 15,04-06 | ||
102 | Niegodziwy sługa | przypowieść | Mt 18,23-35 | |||
103 | Zagubiona drachma | przypowieść | Łk 15,08-09 | |||
104 | Przypowieść o synu marnotrawnym | przypowieść | Łk 15,11-32 | |||
105 | Niegodziwy sługa | przypowieść | Łk 16,01-13 | |||
106 | Bogacz i Łazarz | przypowieść | Łk 16,19-31 | |||
107 | Pan i sługa | przypowieść | Łk 17,07-10 | |||
108 | Uzdrowienie trędowatych | cuda | Łk 17,11-19 | |||
109 | Niesprawiedliwy sędzia | przypowieść | Łk 18,01-09 | |||
110 | Faryzeusze i celnicy | przypowieść | Łk 18,10-14 | |||
111 | Bogaty młodzieniec | działalność | Mt 19,16-30 | Mk 10,17-31 | Łk 18,18-30 | |
112 | Kobieta przyłapana na cudzołóstwie | działalność | J 8,02-11 | |||
113 | Pracownicy winnicy | przypowieść | Mt 20,01-16 | |||
114 | Jezus zapowiada swą śmierć | działalność | Mt 20,17-19 | Mk 10,32-34 | Łk 18,31-34 | |
115 | Niewidomy od urodzenia | cuda | J 9,01-12 | |||
116 | Syn Człowieczy przyszedł by służyć | działalność | Mt 20,20-28 | Mk 10,35-45 | ||
117 | Dobry Pasterz | działalność | J 10,01-21 | |||
118 | Niewidomy w pobliżu Jerycha | cuda | Mt 20,29-34 | Mk 10,46-52 | Łk 18,35-43 | |
119 | Wskrzeszenie Łazarza | cuda | J 11,01-44 | |||
120 | Zacheusz | działalność | Łk 19,02-10 | |||
121 | Niedziela Palmowa | działalność | Mt 21,01-11 | Mk 11,01-11 | Łk 19,29-44 | J 12,12-19 |
122 | Drugie oczyszczenie świątyni | działalność | Mt 21,12-13 | Mk 11,15-18 | Łk 19,45-48 | |
123 | Przeklęcie drzewa figowego | cuda | Mt 21,18-22 | Mk 11,12-14 | ||
124 | Zakwestionowany autorytet Jezusa | działalność | Mt 21,23-27 | Mk 11,27-33 | Łk 20,01-08 | |
125 | Dwóch synów | przypowieść | Mt 21,28-32 | |||
126 | Przypowieść o właścicielu winnicy | przypowieść | Mt 21,33-41 | Mk 12,01-09 | Łk 20,09-16 | |
127 | Wielka uczta | przypowieść | Mt 22,01-14 | Łk 14,16-24 | ||
128 | Oddaj Cezarowi... | działalność | Mt 22,15-22 | Mk 12,13-17 | Łk 20,20-26 | |
129 | Biada wam faryzeusze | działalność | Mt 23,01-39 | Mk 12,35-37 | Łk 20,45-47 | |
130 | Wdowi grosz | działalność | Mk 12,41-44 | Łk 21,01-04 | ||
131 | Eschatologiczna mowa Jezusa | kazanie | Mt 24,01-31 | Mk 13,01-27 | Łk 21,05-28 | |
132 | Drzewo figowe a Królestwo Niebieskie | przypowieść | Mt 24,32-35 | Mk 13,28-31 | Łk 21,29-33 | |
133 | Wierny sługa | przypowieść | Mt 24,42-51 | Mk 13,34-37 | Łk 12,35-48 | |
134 | Dziesięć panien | przypowieść | Mt 25,01-13 | |||
135 | Przypowieść o talentach | przypowieść | Mt 25,14-30 | Łk 19,12-27 | ||
136 | Owce i kozy | przypowieść | Mt 25,31-46 | |||
137 | Namaszczenie Jezusa | działalność | Mt 26,01-13 | Mk 14,03-09 | Łk 7,36-50 | J 12,02-08 |
138 | Targowanie się Judasza | dodatkowe | Mt 26,14-16 | Mk 14,10-11 | Łk 22,01-06 | |
139 | Ziarno pszenicy | działalność | J 12,24-26 | |||
140 | Ostatnia Wieczerza | działalność | Mt 26,26-29 | Mk 14,18-21 | Łk 22,17-20 | J 13,01-31 |
141 | Zapowiedź przyjścia Parakleta | działalność | J 16,05-15 | |||
142 | Getsemani | dodatkowe | Mt 26,36-46 | Mk 14,32-42 | Łk 22,39-46 | |
143 | Pocałunek Judasza | pasja | Mt 26,47-49 | Mk 14,43-45 | Łk 22,47-48 | J 18,02-09 |
144 | Przywrócenie ucha słudze | cuda | Łk 22,49-51 | |||
145 | Aresztowanie Jezusa | pasja | Mt 26,50-56 | Mk 14,46-49 | Łk 22,52-54 | J 18,10-12 |
146 | Sąd Jezusa przed Sanhedrynem | pasja | Mt 26,57-68 | Mk 14,53-65 | Łk 22,63-71 | J 18,12-24 |
147 | Krew jego na nas | pasja | Mt 27,24-25 | |||
148 | Droga krzyżowa | pasja | Mt 27,27-33 | Mk 15,20-22 | Łk 23,26-32 | J 19,16-17 |
149 | Ukrzyżowanie Jezusa | pasja | Mt 27,34-61 | Mk 15,23-47 | Łk 23,33-54 | J 19,18-38 |
150 | Poszli do grobu namaścić ciało | po zmartwychwstaniu | Mt 28,01 | Mk 16,01 | Łk 24,01 | |
151 | Pusty grób | po zmartwychwstaniu | Mt 28,02-08 | Mk 16,02-08 | Łk 24,02-12 | J 20,01-13 |
152 | Zmartwychwstanie Jezusa | po zmartwychwstaniu | Mt 28,09-10 | Łk 24,01-08 | J 20,14-16 | |
153 | Noli me tangere | po zmartwychwstaniu | J 20,17-17 | |||
154 | Uczniowie z Emaus | po zmartwychwstaniu | Mk 16,12-13 | Łk 24,13-32 | ||
155 | Zmartwychwstały Jezus ukazuje się Apostołom | po zmartwychwstaniu | Łk 24,36-43 | J 20,19-20 | ||
156 | Nakaz misyjny Jezusa | po zmartwychwstaniu | Mt 28,16-20 | Mk 16,14-18 | Łk 24,44-49 | J 20,21-23 |
157 | Wątpiący Tomasz | po zmartwychwstaniu | J 20,24-29 | |||
158 | Połów 153 ryb | cuda | J 21,01-24 | |||
159 | Wniebowstąpienie Jezusa | po zmartwychwstaniu | Mk 16,19-20 | Łk 24,50-53 |
Zobacz też
- Harmonia ewangeliczna – zachowana fragmentarycznie harmonia w języku polskim z przełomu XV i XVI w.
- Źródło mów Pańskich
Przypisy
- ↑ a b c d e Podręczna Encyklopedia Biblijna. Eugeniusz Dąbrowski (red.). T. I. Poznań - Warszawa - Lublin: Księgarnia św. Wojciecha, 1959, s. 441-442.
- ↑ a b c d Alfred Läpple: Od Księgi Rodzaju do Ewangelii. Warszawa: Znak, 1983, s. 397-399. ISBN 83-7006-032-3.
- ↑ Edward Robinson's A Harmony of the Gospels in Greek; Steven L. Cox and Kendell H Easley's Harmony of the Gospels.
Zobacz galerię związaną z tematem: Harmonia Ewangelii |
- DSDE: evangelieharmoni