Isadora Duncan

Isadora Duncan
Ilustracja
Imię i nazwisko

Angela Isadora Duncan

Data i miejsce urodzenia

26 maja 1877 lub 27 maja 1878
San Francisco

Data i miejsce śmierci

14 września 1927
Nicea

Narodowość

amerykańska

Dziedzina sztuki

taniec

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Isadora Duncan, właściwie Angela Isadora Duncan (ur. 26 maja 1877 lub 27 maja 1878[1][2] w San Francisco, zm. 14 września 1927 w Nicei[2]) – amerykańska tancerka.

Nie studiowała tańca w sposób systematyczny, lecz stworzyła oryginalny, niepowtarzalny styl oparty na własnej filozofii. Czerpała z nowych tendencji tańca modern, którego była pionierką. Widziała w tańcu wyraz wolnej myśli i radykalnie sprzeciwiała się ograniczeniom, jakie narzucał taniec klasyczny. Po przyjeździe do Paryża wywarła ogromny wpływ zarówno na całokształt przyszłej sztuki scenicznej, jak i na wygląd następnych pokoleń tancerzy. W rozwoju kariery wspierała ją Loie Fuller. Odrzuciła klasyczną białą paczkę (tutu), zrzuciła baletki, tańczyła przyodziana w grecką tunikę, boso i z rozpuszczonymi włosami, co było szokującą innowacją dla ówczesnej publiczności. Jako pierwsza pokazała się na scenie ubrana tylko w obcisły trykot[3][4].

Życie prywatne

Isadora Duncan i Siergiej Jesienin (ok. 1922)

Duncan była biseksualna[5]. Miała troje dzieci, jedno z reżyserem teatralnym Gordonem Craigiem, drugie z Parisem Singerem, synem właściciela fabryki maszyn do szycia Isaaca Singera. Trzecie dziecko, syn, zmarło zaraz po porodzie.

Jej życie prywatne obfitowało w skandale. Szczególnie głośny był wypadek jej dzieci (Deirdre i Patricka), podczas którego utopiły się w Sekwanie, co miało miejsce w 1913 roku. Dzieci przebywały w samochodzie z nianią. Kiedy samochód wjeżdżał na wzgórze, silnik nagle przestał pracować. Kierowca opuścił samochód, zapomniał jednak zaciągnąć hamulec. Samochód stoczył się po skarpie do rzeki. Dzieci i niania utopiły się. Po stracie dzieci Isadora spędziła kilka tygodni w nadmorskim kurorcie wspólnie z aktorką Eleonorą Duse. Ponieważ Eleonorą Duse wcześniej fascynowała się buntownicza feministka, lesbijka Lina Poletti, podejrzewano, choć nie jest to potwierdzone dokumentacją, że Duncan i Duse miały romans.

W 1922 roku wyjechała do Moskwy. Była żoną znacznie od siebie młodszego rosyjskiego poety Siergieja Jesienina.

Zginęła w czasie jazdy w wyścigowym kabriolecie Amilcar, gdy jej szal wkręcił się w nieosłonięte koła. Pochowana została na cmentarzu Père-Lachaise w Paryżu.

W 1927 roku pośmiertnie ukazała się jej autobiografia zatytułowana My life (pol. Moje życie).

Przypisy

  1. Zapisy urzędowe dotyczące jej urodzenia nie zachowały się: zostały zniszczone podczas trzęsienia ziemi w San Francisco w 1906.
  2. a b Isadora Duncan – Biography. biography.com. [dostęp 2011-04-07]. (ang.).
  3. Au Susan - Ballet and Modern Dance. Thames and Hudson, New York, 2002, s. 90, ISBN 978-0-500-20352-1
  4. Loïe Fuller, la mujer «serpentina» de la Belle Époque.. khronoshistoria.com. [dostęp 2022-04-02].
  5. Isadora Duncan w bazie Notable Names Database (ang.)

Linki zewnętrzne

  • Isadora Duncan’s Web Links
  • Taniec przyszłości : odczyt Izadory Duncan/ tł. Zofia S. ; studyum wstępne skreślił Stanisław Schneider. - Warszawa, 1905.
  • ISNI: 0000000121349023, 0000000368642651
  • VIAF: 59124789
  • ULAN: 500337352
  • LCCN: n79123616
  • GND: 118528122
  • NDL: 00438391
  • LIBRIS: 97mppmft52dsz1q
  • BnF: 121698127
  • SUDOC: 030239508
  • SBN: RAVV026995
  • NLA: 35049222
  • NKC: jn20000700451
  • BNE: XX979100
  • NTA: 069983550
  • BIBSYS: 90136900
  • CiNii: DA00382971
  • Open Library: OL287324A
  • PLWABN: 9810624496805606
  • NUKAT: n96029906
  • J9U: 987007260772105171
  • PTBNP: 33942
  • LNB: 000086797
  • CONOR: 86758499
  • ΕΒΕ: 64296
  • BLBNB: 000190842
  • KRNLK: KAC201521650
  • LIH: LNB:V*329379;=BT
  • PWN: 3894881
  • Britannica: biography/Isadora-Duncan
  • Universalis: isadora-duncan
  • БРЭ: 1970401
  • NE.se: isadora-duncan
  • SNL: Isadora_Duncan
  • VLE: isadora-duncan
  • Catalana: 0023152
  • DSDE: Isadora_Duncan
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 16601