Marek Ewangelista
Zobacz też: innych świętych o imieniu Marek. |
apostoł ewangelista biskup męczennik | |||
Św. Marek Ewangelista, obraz Fransa Halsa | |||
Data i miejsce urodzenia | ≈18[1] | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | ≈68[1] | ||
Czczony przez | |||
Wspomnienie | 25 kwietnia[a] | ||
Atrybuty | księga, lew ze skrzydłami, drzewo figowe, zwój | ||
Patron | pisarzy, notariuszy, murarzy, Wenecji | ||
Szczególne miejsca kultu | |||
|
Marek Ewangelista (cs. Марк, апостол и евангелист) – wedle tradycji Kościoła autor Ewangelii Marka uważanej za najstarszą i jednocześnie najkrótszą spośród ewangelii, kuzyn Barnaby, towarzysz Pawła z Tarsu, a później Apostoła Piotra, apostoł z grona siedemdziesięciu dwóch. Zgodnie z relacją Papiasza wiernie spisał głoszone przez Piotra nauki. Według tradycji św. Marek zginął około 68 roku. Uznawany przez Kościół koptyjski za pierwszego patriarchę Aleksandrii i świętego; święty Kościołów katolickiego, anglikańskiego, ewangelickiego, prawosławnego i ormiańskiego[1].
Tradycja
Księgi Nowego Testamentu nazywają go Markiem, Janem, a także Janem Markiem. Tradycyjnie wszystkie te osoby są utożsamiane ze św. Markiem, który wraz ze św. Barnabą towarzyszył św. Pawłowi w jego pierwszej podróży misyjnej, z której jednak zawrócił w Perge. Wyruszył później z Barnabą na Cypr. Wspomniany jest jego pobyt w Rzymie wraz ze św. Piotrem i św. Pawłem, kiedy to prawdopodobnie między rokiem 60 a 70 spisał swoją Ewangelię. Niewykluczone, że był synem Marii, przyjaciółki św. Piotra, do której tenże udał się po wyjściu z więzienia.
Tradycja kościelna sięgająca wczesnych wieków chrześcijaństwa identyfikuje młodzieńca wspomnianego w Mk 14,51-52, który był obecny przy aresztowaniu Jezusa, właśnie z Markiem, autorem Ewangelii[2][3].
Wedle apokryficznych „Dziejów Marka”, Ewangelista miał spędzić ostatnie lata życia w Aleksandrii, gdzie dokonywał wielu cudów, po czym poniósł śmierć z rąk wyznawców egipskiego boga Serapisa. Pochowany został w miejscu zwanym bukoli, gdzie doczekał się kultu uwieńczonego budową okazałej bazyliki. W IX wieku z obawy przed profanacją relikwii przez muzułmanów, ciało św. Marka zostało przeniesione do Wenecji przez dwóch tamtejszych kupców[4].
Kult
W ikonografii św. Marek ukazywany jest w stroju arcybiskupa, w paliuszu albo jako biskup wschodniego rytu[5].
Święty trzyma w dłoni zamkniętą lub otwartą księgę. Symbolizują go m.in. lew ze skrzydłami, drzewo figowe, zwój[5].
Jest patronem pisarzy, notariuszy i murarzy, patronem Wenecji, gdzie jest szczególnie czczony.
Wspomnienie w Kościołach katolickim, ewangelickim i anglikańskim obchodzone jest 25 kwietnia[1] (w KK ma rangę święta liturgicznego)[5].
Kościoły wschodnie z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego wspominają św. Marka[1]:
- Cerkiew prawosławna
- 25 kwietnia/8 maja[6], tj. 8 maja według kalendarza gregoriańskiego,
- 29 września/10 października,
- 30 października/12 listopada,
- 4/17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów).
- Kościół ormiański
- 25 kwietnia/8 maja,
- 9/22 kwietnia,
- 5 wtorek po Podwyższeniu Krzyża Pańskiego (uroczystość liturgiczna),
- 5 sobota po Podwyższeniu Krzyża Pańskiego.
- Kościół koptyjski z uwagi na własny kalendarz podzielony na 13 miesięcy odpowiada dniom według kalendarza gregoriańskiego: 25 kwietnia i 27 października.
Zobacz też
- Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
- Święci prawosławni
- modlitwa za pośrednictwem świętego
- Ewangelia Marka
- Święty Marek – inne osoby święte o imieniu Marek
- Plac św. Marka w Wenecji
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d e Markus, [w:] Ökumenisches Heiligenlexikon [online] (niem.).
- ↑ Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 3: M–P. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2000, s. 99. ISBN 83-7097-671-9.
- ↑ Komentarz w Biblia Tysiąclecia, wydanie III. Poznań – Warszawa: Pallottinum, 1980, s. 1175.
- ↑ Zarzeczny SJ 2013 ↓, s. 13
- ↑ a b c Święty Marek, Ewangelista.
- ↑ Podwójne datowanie.
Bibliografia
- Święty Marek, Ewangelista na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 29.04.2010]
- ap. i ew. Marek na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)
- Rafał Zarzeczny SJ: Historia Kościoła w Egipcie. Szkice. Kraków: Petrus, 2013. ISBN 978-83-7720-026-1.
Linki zewnętrzne
- Święty Marek na naszej ziemi?. [dostęp 2009-11-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-08)].
- Biografia Marka Ewangelisty na podstawie źródeł wczesnochrześcijańskich
- p
- d
- e
Jezus Chrystus |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Ewangelie |
| ||||
Apostołowie | |||||
Dzieje Apostolskie Piotr i Paweł |
| ||||
Rzymianie członkowie rodziny Heroda |
| ||||
Listy |
| ||||
Apokalipsa Jana |
- p
- d
- e
|
- PWN: 3937697
- Britannica: biography/Saint-Mark-the-Evangelist
- Treccani: santo-marco-evangelista
- Universalis: marc
- БРЭ: 2186481
- SNL: Markus_-_i_kristendommen
- Catalana: 0040003
- DSDE: Markus