Meczet Şehzade

Meczet Şehzade
Ilustracja
Widok od zachodu (2009)
Państwo

 Turcja

Miejscowość

Stambuł

Wyznanie

islam

Historia
Data budowy

1543–1548

Dane świątyni
Architekt

Sinan

Budulec

kamień

Położenie na mapie Stambułu
Mapa konturowa Stambułu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Meczet Şehzade”
Położenie na mapie Turcji
Mapa konturowa Turcji, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Meczet Şehzade”
Ziemia41°00′49,66″N 28°57′25,83″E/41,013794 28,957175
Multimedia w Wikimedia Commons

Meczet Şehzade[1], Meczet Książęcy[2] (tur. Şehzade Camii[3]) – meczet z połowy XVI wieku w Stambule w Turcji, zaprojektowany przez Sinana, przy którym pochowano m.in. księcia Mehmeda i Rüstema Paszę.

Historia

Po nagłej śmierci księcia Mehmeda na ospę[4] (1543 rok) pochowano go w mihrabie, a następnie w latach 1543–1548[5] z polecenia Sulejmana Wspaniałego[3] wzniesiono w tym miejscu meczet według projektu Sinana[5] (który uważał swoje dzieło za przejaw nauki rzemiosła[6]), autora przebudowy meczetu Hagia Sophia[7]. Na skutek ataku bombowego(inne języki) w czerwcu 2016 roku zniszczeniu uległy okna meczetu[8].

Meczetjest położony się w dzielnicy Fatih(inne języki)[9]. Świątynia znajduje się współcześnie przy alei Şehzadebaşı pod numerem 70[5]. Ruch turystyczny na terenie obiektu jest ograniczony[1].

Architektura

Główna część meczetu nakryta kopułą i dziedziniec mają niemal te same proporcje[10] – powstały na planie takich samych kwadatów[3]. Dziedziniec meczetu wzniesiono na planie kwadratu, jest on otoczony arkadami, z wielobocznym szadirwanem pośrodku[11]; woda do meczetu była doprowadzana z akweduktu Walensa osobnym mniejszym akweduktem, dzięki któremu woda płynęła poniżej poziomu gruntu i widok na meczet od północy nie był zasłonięty[11]. W układzie meczetu Hagia Sofia zastosowano symetrię osiową, którą Sinan w projekcie meczetu Şehzade przekształcił w symetrię promienistą opartą o czwórliść(inne języki)[7].

Dominującym elementem budowli jest centralnie położona kopuła o średnicy 18,42 m[9] wsparta na czterech kolumnach[12], otoczona przez cztery półkopuły[7]. Takie rozwiązanie zostało wcześniej wykorzystane przy budowie Wielkiego Meczetu w Kahramanmaraş(inne języki)[7]. Łącznie budynek nakrywa 16 kopuł[9]. Budowla jest oflankowana dwoma galeriami[13]. Do wnętrza kompleksu prowadzi 5 wejść[9], z czego do samego meczetu można wejść trzema drzwiami[12]. Nad wejściem głównym znajduje się napis: Mabed-i Ümmet-i Rasûl-i Mûbin – rok 955[12]. W narożniku meczetu znajduje się zielona kamienna kolumna, tzw. „środek Stambułu”[1].

We wnętrzu znajdują się cztery duże kolumny i kilka mniejszych[14]. Dekoracje wnętrz stanowią malowidła kaligraficzne, elementy z barwionego szkła oraz mukarnas w przejściach pomiędzy narożnikami[15]. Minbar i mihrab zostały wykonane z marmuru[12].

Przy meczecie znajdują się dwa minarety z dwoma szerefe(inne języki)[15] w północnowschodnim i północnozachodnim narożniku; taka liczba minaretów symbolizuje władzę[16]. Minarety zdobią płaskorzeźby w kamieniu[15].

Na külliye(inne języki) składają się m.in. medresa, mekteb(inne języki), imaret(inne języki) i pięć grobowców[3]. Türbe księcia Mehmeda projektu Sinana znajduje się bezpośrednio za meczetem[17]. Jest wzorowany na grobowcu Selima I Groźnego[17], stanowi ośmioboczny graniastosłup o średnicy 9,20 m nakryty kopułą, z tetrastylowym portykiem z różowego porfiru i ofikalcytu[17]. Türbe Rüstema Paszy położony od niego na lewo jest również ośmioboczny i nakryty kopułą, również projektu Sinana[12].

  • Przekrój i plan meczetu (1912)
    Przekrój i plan meczetu (1912)
  • Widok z ogrodu (2015)
    Widok z ogrodu (2015)
  • Wnętrze (film, 2017)
  • Główna sala (2008)
    Główna sala (2008)
  • Dziedziniec z szadirwanem (2016)
    Dziedziniec z szadirwanem (2016)
  • Medresa (2016)
    Medresa (2016)
  • Minarety (2014)
    Minarety (2014)
  • Türbe księcia Mehmeda (z lewej) i cmentarz przy meczecie (2016)
    Türbe księcia Mehmeda (z lewej) i cmentarz przy meczecie (2016)

Przypisy

  1. ↑ a b c Wyprawa TwS 2019 – część 1 – przez Budapeszt do Stambułu [online], Turcja w Sandałach [dostęp 2023-04-24]  (pol.).
  2. ↑ EwaE. Poniedzielska EwaE., Stambuł, Gliwice: Bezdroża – Wydawnictwo Helion, 2015, s. 80, ISBN 978-83-283-1099-5, OCLC 995393960 [dostęp 2023-04-24] .
  3. ↑ a b c d Şehzade Camii – Meczet Książęcy [online], e-przewodniki.pl [dostęp 2023-04-24] .
  4. ↑ RichardR. Tillinghast RichardR., An Armchair Traveller’s History of Istanbul: City of Remembering and Forgetting, Haus Publishing, 19 marca 2013, ISBN 978-1-907822-50-6 [dostęp 2023-04-23]  (ang.).
  5. ↑ a b c Istanbul City Guide, ASBOOK, [cop. 2009], s. 74, ISBN 978-975-01147-1-7 [dostęp 2023-04-23]  (ang.).
  6. ↑ DianaD. Darke DianaD., Stealing from the Saracens how Islamic architecture shaped Europe, London 2020, s. 301, ISBN 978-1-78738-510-8, OCLC 1225885461 [dostęp 2023-04-23] .
  7. ↑ a b c d MachielM. Kiel MachielM., The quatrefoil plan in Ottoman architecture reconsidered in light of the „Fethyie mosque” of Athens, [w:] GülruG. Necipoğlu, Muqarnas : an annual on the visual culture of the Islamic world. 19, Leiden: Brill, 2002, ISBN 90-04-12593-0, OCLC 50713586 [dostęp 2023-04-23] .
  8. ↑ 11 killed in car bombing targeting police near Istanbul's historic Grand Bazaar [online], Los Angeles Times, 7 czerwca 2016 [dostęp 2023-04-23]  (ang.).
  9. ↑ a b c d Şehzade Camii Nerede? Şehzade Camisi Tarihi, Özellikleri, Hikayesi Ve Mimarı Hakkında Bilgi [online], hurriyet.com.tr, 16 września 2020 [dostęp 2023-04-24]  (tur.).
  10. ↑ EvaE. Baer EvaE., Ayyubid metalwork with Christian images, Leiden 1989, s. 687, ISBN 90-04-08962-4, OCLC 17876336 [dostęp 2023-04-23] .
  11. ↑ a b BrookeB. Shilling BrookeB., Fountains and water culture in Byzantium, Cambridge, United Kingdom 2016, s. 325, ISBN 978-1-316-72963-2, OCLC 960643293 [dostęp 2023-04-23] .
  12. ↑ a b c d e Şehzade Camii [online], fatih.gov.tr [dostęp 2023-04-24] .
  13. ↑ Thomas F.T.F. Madden Thomas F.T.F., Istanbul : city of majesty at the crossroads of the world, New York, New York 2016, s. 270, ISBN 978-0-670-01660-0, OCLC 944380321 [dostęp 2023-04-23] .
  14. ↑ AndrewA. Petersen AndrewA., Dictionary of Islamic architecture, London: Routledge, 1996, s. 222, ISBN 0-203-20387-9, OCLC 50488428 [dostęp 2023-04-23] .
  15. ↑ a b c Istanbul City Guide, ASBOOK, [cop. 2009], s. 75, ISBN 978-975-01147-1-7 [dostęp 2023-04-23]  (ang.).
  16. ↑ Grand Master Sinan, Türkiye Turing ve Otomobil kurumu, 2015 [dostęp 2023-04-23]  (ang.).
  17. ↑ a b c Sheila S.S.S. Blair Sheila S.S.S., Jonathan M.J.M. Bloom Jonathan M.J.M., The Art and Architecture of Islam 1250-1800, Yale University Press, 25 września 1996, s. 217, ISBN 978-0-300-06465-0 [dostęp 2023-04-23]  (ang.).