Ogólnopolski Strajk Kobiet

Ogólnopolski Strajk Kobiet

Chorągiewka z logiem Strajku Kobiet niesiona na marszu równości w Krakowie (2022)
Państwo	Polska
Siedziba	Warszawa
Data założenia	2016
Rodzaj stowarzyszenia	Organizacja pożytku publicznego
Profil działalności	prawa człowieka, swobody obywatelskie, demokracja
Nr rejestru	0000784372
Data rejestracji	2019
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Ogólnopolski Strajk Kobiet (OSK) – polski feministyczny ruch społeczny, który powstał we wrześniu 2016 roku, na fali protestów zapoczątkowanych przez partię Razem^[1]. Został zawiązany w proteście wobec odrzucenia przez Sejm RP projektu ustawy „Ratujmy kobiety” i jednoczesnego skierowania do prac w komisji projektu „Stop aborcji”. Odpowiedzialny za organizację Czarnego Poniedziałku – akcji protestacyjnej, która odbyła się równocześnie w 147 miastach Polski^[2][3].

W 2017 ruch został wyróżniony Nagrodą Radia Tok FM im. Anny Laszuk^[4].

Czarny Poniedziałek

 Zobacz więcej w artykule Aborcja w Polsce, w sekcji Czarny protest kobiet.

23 września 2016 roku Sejm RP odrzucił obywatelski projekt ustawy Komitetu Ratujmy Kobiety, liberalizujący prawo aborcyjne^[5]. 25 września partia Razem zorganizowała 9 manifestacji pod hasłem „#czarnyprotest” w największych miastach Polski. Występująca na zgromadzeniu we Wrocławiu Marta Lempart przypomniała o strajku kobiet w Islandii z 1975 roku i wezwała do protestu kobiet w Polsce 3 października 2016 roku, inicjując powstanie OSK^[6].

W mediach społecznościowych (szczególnie na portalu Facebook) zawiązały się lokalne komitety organizacyjne Strajku oraz ogólnopolski komitet wsparcia Strajku we Wrocławiu. Koordynatorki ustaliły formę akcji: powstrzymanie się kobiet od wykonywania pracy, czarny ubiór, udział w protestach^[3].

3 października w 147 polskich miastach odbyły się zgromadzenia pod hasłem „Czarny Poniedziałek / Ogólnopolski Strajk Kobiet”. Liczbę osób uczestniczących w wydarzeniach szacowano na od 98 do 200 tysięcy^[2][3][7][8]. 6 października 2016 roku Sejm odrzucił projekt ustawy „Stop aborcji”^[9][10].

Międzynarodowy Strajk Kobiet

Wydarzenia w Polsce uzyskały zasięg w międzynarodowych mediach, a polskie działaczki postanowiły podjąć współpracę z ruchami kobiecymi z innych krajów. W wyniku tego powstała inicjatywa Międzynarodowego Strajku Kobiet. Suchanow mówi w wywiadzie dla "Le Monde", że inicjatywa ta pochodzi z Polski^[11]. W 2020 Klementyna Suchanow opublikowała książkę To jest wojna. Kobiety, fundamentaliści i nowe średniowiecze, w której opisuje początki OSK oraz jak powstawał Międzynarodowy Strajk Kobiet^[12].

8 marca 2017 roku, w Międzynarodowy Dzień Kobiet, w 54 krajach odbyły się manifestacje środowisk kobiecych, nawołujące do powstrzymania przemocy wobec kobiet, liberalizacji prawa aborcyjnego w poszczególnych krajach i zrównania szans kobiet w społeczeństwie^[13].

Protesty przeciwko zaostrzeniu przepisów dotyczących aborcji

 Główny artykuł: Protesty przeciwko zaostrzeniu przepisów dotyczących aborcji w Polsce (2020–2021).

22 października 2020 działaczki OSK zapoczątkowały protesty przeciwko zaostrzeniu ustawy antyaborcyjnej^[14]. Wśród głoszonych postulatów znalazły się m.in. aborcja na żądanie, dymisja rządu, wprowadzenie świeckiego państwa i usunięcie religii ze szkół, zaradzenie katastrofie klimatycznej oraz likwidacja tzw. umów śmieciowych na rynku pracy^[15][16][17]. 1 listopada 2020 Ogólnopolski Strajk Kobiet powołał do życia Radę Konsultacyjną. Rada ma przekuć w rozwiązania prawne postulaty zgłoszone OSK przez tysiące protestujących po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji^[18].

Pacyfikacja manifestacji OSK

 Zobacz więcej w artykule Centralny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji „BOA”, w sekcji Udział w pacyfikacji manifestacji Ogólnopolskiego Strajku Kobiet w 2020 r..

18 listopada 2020 r. podczas jednego z protestów w Warszawie 60 nieumundurowanych funkcjonariuszy oddziału do zwalczania przestępczości zorganizowanej BOA zwalczało protestujących przy pomocy środków przymusu bezpośredniego^[19]. W związku z wewnętrznym rozłamem w oddziale BOA, za atak był odpowiedzialny pododdział drugi, lojalny wobec szefa jednostki z nadania partii Prawo i Sprawiedliwość^[20].

Projekt ustawy „Legalna aborcja. Bez kompromisów”

Strajk Kobiet, wspólnie z organizacjami i ugrupowaniami takimi jak Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Aborcyjny Dream Team(inne języki), Łódzkie Dziewuchy Dziewuchom, Wielka Koalicja za Równością i Wyborem, Centrum Praw Kobiet, Kobiety w Sieci, Akcja Demokracja oraz posłankami Lewicy, opracował w 2021 roku projekt ustawy obywatelskiej „Legalna Aborcja Bez Kompromisów”, pod którym zebrano ponad 200 tysięcy podpisów^[21]. Projekt ustawy zakładał:

• możliwość przerwania ciąży na NFZ do 12. tygodnia jej trwania bez pytania pacjentki o powód;
• możliwość przerwania ciąży na NFZ po 12. tygodniu w przypadku wykrycia wad płodu lub gdy ciąża jest wynikiem czynu zabronionego;
• ścisłe terminy udzielania świadczenia w postaci przerwania ciąży i sankcje dla podmiotów leczniczych za nieuzasadnioną odmowę lub zaniechanie ich udzielenia;
• obowiązek dyrektorów szpitali do zatrudniania podwykonawców w przypadku odmowy aborcji z powodu klauzuli sumienia przez wszystkich lekarzy pracujących w placówce;
• depenalizację aborcji, czyli uchylenie przepisów karnych przewidujących odpowiedzialność lekarzy i osób trzecich za przeprowadzanie aborcji / pomoc w aborcjach z naruszeniem przepisów obecnej restrykcyjnej ustawy antyaborcyjnej;
• uproszczenie i przyspieszenie procedury sprzeciwu pacjenckiego od odmowy/opinii lekarza (24 godziny na rozpoznanie przez Komisję Lekarską sprzeciwu dotyczącego odmowy aborcji);
• rozszerzenie programu badań prenatalnych o test PAPP-A i βhCG na wszystkie pacjentki w ciąży^[22].

23 czerwca 2022 roku Marta Lempart, liderka OSK, przedstawiła projekt ustawy w Sejmie. Projekt został odrzucony przy pierwszym czytaniu (265 głosów za, 175 przeciw, 4 wstrzymało się, 16 nie głosowało)^[23][24][25]. Za odrzuceniem głosowali posłowie Prawa i Sprawiedliwości (z wyjątkiem Moniki Pawłowskiej^[26][27]), Koalicji Polskiej, Konfederacji i Porozumienia, przeciwko odrzuceniu głosowali posłowie Koalicji Obywatelskiej (z wyjątkiem Joanny Fabisiak^[28][29]), Lewicy i większość partii Polska 2050^[30].

Inne akcje

OSK wsparł akcję Komitetu Ratujmy Kobiety 2017, którego celem było ponowne przedstawienie Sejmowi projektu ustawy liberalizującej prawo aborcyjne^[31].

3 października 2017 roku, w rocznicę Czarnego Poniedziałku, działaczki OSK zorganizowały Czarny Wtorek – serię manifestacji poparcia dla projektu ustawy „Ratujmy kobiety”^[32].

Ruch prowadzi własną telewizję – Wku***ona TV^[33].

Kontrowersje

Protesty, które wybuchły po ogłoszeniu orzeczenia w sprawie aborcji ze względów embriopatologicznych^[34][35][36] nabrały antyrządowego i antyklerykalnego wydźwięku. Marta Lempart, jedna z liderek OSK, w jednym z wywiadów udzielonych dla Radia ZET okazała poparcie dla niszczenia kościołów i zakłócania obrzędów religijnych^[37]. W związku z organizowanymi demonstracjami policja odnotowała 22 wtargnięcia na msze i 79 uszkodzeń elewacji budynków kościelnych^[38]. W wyniku protestów zdewastowano kilka pomników Jana Pawła II, m.in. w Konstancinie Jeziorna^[39], Legionowie^[40] i Poznaniu^[41]. Zdewastowano również obiekty niezwiązane z religią, takie jak pomnik Ronalda Reagana w Warszawie^[42], obiekty użyteczności publicznej^[43] oraz biuro jednego z posłów PiS^[44]. Strajk Kobiet na swoim oficjalnym profilu w mediach społecznościowych opublikował publicznie dostępne ze względu na prowadzenie działalności gospodarczej adresy zamieszkania: prof. Krystyny Pawłowicz, Kai Godek, Bartłomieja Wróblewskiego i Roberta Bąkiewicza. Działacze ruchu zachęcali do protestów pod domami wskazanych osób^[45].

Wobec liderów OSK pojawiło się wiele krytycznych głosów ze strony osób wspierających, przede wszystkim ze strony środowisk lewicowych. Zarzucały one m.in. brak zrozumienia faktycznych problemów kobiet w Polsce, zawłaszczenie OSK dla własnego interesu, brak szacunku wobec osób o niższym statusie społecznym^[46][47], ignorowanie faktycznej pracy innych aktywistek na rzecz OSK^[48][49], angażowanie w kierowanie strajkiem osób zupełnie niezwiązanych z walką na rzecz praw kobiet^[50][51][52] czy podejmowanie próby przekształcenia strajku w protesty opozycyjne związane ze środowiskiem Koalicji Obywatelskiej i Komitetu Obrony Demokracji^{[53][54][55][56]}.

Zobacz też

• aborcja w Polsce
• pro-choice
• Dziewuchy Dziewuchom
• Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny

Przypisy