Rogowiak kolczystokomórkowy

Rogowiak kolczystokomórkowy (łac. keratoacanthoma) – wariant wysoko dojrzałego raka płaskonabłonkowego^[1] charakteryzujący się szybkim wzrostem i samoistnym ustępowaniem. Histologicznie i klinicznie podobny do raka kolczystokomórkowego. Wywodzi się z komórek mieszka włosowego.

Epidemiologia

Występuje częściej u mężczyzn, częściej wśród ludzi rasy białej, zwykle powyżej 50 roku życia.

Etiopatogeneza

Uważa się, że do czynników indukujących powstanie rogowiaka należą:

• ekspozycja na dziegcie, oleje mineralne
• działanie promieni słonecznych
• mechaniczny uraz skóry
• immunosupresja.

Odmiany kliniczne

• rogowiak kolczystokomórkowy wieloogniskowy skupiony (keratoacanthoma agregatum)
• rogowiak kolczystokomórkowy olbrzymi (keratoacanthoma giganteum)
• drobnoguzkowy rozsiany rogowiak kolczystokomórkowy, odmiana Grzybowskiego (keratoacanthoma eruptivum).

Objawy i przebieg

Rogowiak kolczystokomórkowy objawia się jako kopulasty guz lub guzek, średnicy od 1 do kilku centymetrów, zazwyczaj pojedynczy, nie różniący się barwą od skóry otaczającej, niekiedy perlisty. W części środkowej guza znajduje się kraterowate zagłębienie wypełnione masami rogowymi. Zmiana powstaje na skórze niezmienionej, w przeciwieństwie do raków skóry. Najczęstsza lokalizacja to twarz, grzbiety rąk.

Przebieg jest wielomiesięczny, zwykle po półrocznym wzroście guza zmiana się samoistnie cofa z pozostawieniem zanikowej blizny. Bardzo rzadka odmiana rogowiaka, tzw. odmiana Grzybowskiego, charakteryzuje się mnogimi zmianami i bardzo przewlekłym przebiegiem.

Różnicowanie

• Rak kolczystokomórkowy (carcinoma spinocellulare)
• Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare)
• Mięczak zakaźny (molluscum contagiosum).

Leczenie

Na ogół nie wymaga leczenia, ale konieczna jest biopsja i ocena histologiczna w celu potwierdzenia diagnozy. Metody leczenia to chirurgiczne usunięcie, łyżeczkowanie lub krioterapia. W przypadku nasilonych zmian poprawę uzyskuje się stosowaniem doustnych retinoidów.

Przypisy

Bibliografia

• Sławomir Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006. ISBN 83-200-3367-5. Brak numerów stron w książce
• Feliks Wąsik, Eugeniusz Baran, Jacek Szepietowski Zarys dermatologii klinicznej. Wydawnictwo VOLUMED 1995

Linki zewnętrzne

• Artykuł na stronie New Zealand Dermatological Society (ang.)
• Artykuł z eMedicine (ang.)