Wodorofosforan amonu

Wodorofosforan amonu
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
addyt.

hydroksydotrioksydofosforan(2−) amonu

wodor.

wodoro(tetraoksydofosforan) amonu

Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.

wodorofosforan amonu, wodorofosforan diamonu

Stocka

wodorofosforan(V) amonu

inne

DAP (z ang. diammonium phosphate), wodoroortofosforan amonu, daw. wodoroortofosforan dwuamonowy, wodorofosforan dwuamonowy, fosforan amonu dwuzasadowy, drugorzędowy fosforan amonu

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

(NH
4
)
2
HPO
4

Masa molowa

132,06 g/mol

Wygląd

białe jednoskośne kryształy o zapachu podobnym do amoniaku[1] i słonym smaku[2]

Identyfikacja
Numer CAS

7783-28-0

PubChem

24540

SMILES
[NH4+].[NH4+].OP(=O)([O-])[O-]
InChI
InChI=1S/2H3N.H3O4P/c;;1-5(2,3)4/h2*1H3;(H3,1,2,3,4)
InChIKey
MNNHAPBLZZVQHP-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
1,619 g/cm³[2][3]; ciało stałe
Rozpuszczalność w wodzie
57 g/100 g (10 °C)[2]
690 g/l (20 °C)[1]
69,5 g/100 g[3]
106,7 g/100 g (70 °C)[2]
w innych rozpuszczalnikach
nierozpuszczalny w alkoholach, acetonie[3] i ciekłym amoniaku[2]
Temperatura rozkładu

155 °C[2][3]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[1]
Wykrzyknik
Uwaga
Zwroty H

H315, H319, H335

Zwroty P

P261, P305+P351+P338

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[4]
0
2
0
 
Temperatura zapłonu

niepalny[1]

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Wodorofosforan amonu, (NH
4
)
2
HPO
4
nieorganiczny związek chemiczny, wodorosól kwasu fosforowego i zasady amonowej. Bardzo dobrze rozpuszcza się wodzie, jest nierozpuszczalny w alkoholach, acetonie i ciekłym amoniaku.

Ogrzewanie powyżej 70 °C powoduje rozkład do amoniaku i diwodorofosforanu amonu[2]:

(NH
4
)
2
HPO
4
(NH
4
)H
2
PO
4
+ NH
3

Otrzymywanie

Wodorofosforan amonu otrzymuje się w reakcji amoniaku z kwasem fosforowym[2]:

2NH
3
+ H
3
PO
4
(NH
4
)
2
HPO
4

Zastosowanie

Wodorofosforan amonu stosowany jest jako wieloskładnikowy nawóz mineralny, dodatek do pożywek dla drożdży, środek gaśniczy oraz środek opóźniający palenie w sklejkach, papierach, tekstyliach i materiałach budowlanych. Wykorzystuje się go także w oczyszczaniu cukru, jako topnik w lutowaniu cyny, miedzi, cynku i mosiądzu, katalizator w produkcji aminoplastów, do impregnowania zapałek oraz w barwieniu wełny, m.in. chromem i barwnikami koloidalnymi rozpuszczalnymi w zasadach i nierozpuszczalnymi w kwasach. Jest czasem także składnikiem wody do gaszenia pożarów lasu i roślinności trawiastej[1][2].

Przypisy

  1. a b c d e Diammonium hydrogen phosphate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 2110 [dostęp 2011-02-22]  (niem. • ang.).
  2. a b c d e f g h i Ammonium phosphate, dibasic, [w:] PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 42, ISBN 0-07-049439-8  (ang.).
  3. a b c d Physical Constants of Inorganic Compounds, [w:] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0  (ang.).
  4. Ammonium phosphate dibasic [online], karta charakterystyki produktu Sciencelab, 11 czerwca 2008 [zarchiwizowane z adresu 2010-02-10]  (ang.).