5. krajiška divizija NOVJ

Peta krajiška divizija

{{{opis_slike}}}

Segment Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije
Lokacija osnivanja Glamočko Polje
Jačina 3.920 vojnika i oficira
Formacija Prva krajiška brigada
Četvrta krajiška brigada
Sedma krajiška brigada
Komandanti
Komandant Slavko Rodić
Angažman
Bitke Napad NOVJ na Bosanski Novi novembra 1942.
Napad NOVJ na Sanski Most decembra 1942.
Operacija Vajs I
Operacija Vajs II
Operacija Kugelblic
Operacija Šnešturm
Bitka za Ivanjicu januara 1944.
Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.
Operacija Draufgenger
Bitka na Kopaoniku 1944.
Beogradska operacija
Sremski front

Peta krajiška divizija NOVJ formirana je naredbom Vrhovnog štaba od Prve, Četvrte i Sedme krajiške brigade, 9. novembra 1942. godine u Glamočkom polju.

Do polovine oktobra 1943. godine bila je u sastavu Prvog bosanskog korpusa (Trećeg korpusa), Operativne grupe divizija i Prvog proleterskog korpusa. Od 1. januara 1945. godine u sastavu je Prve armije. Sedma brigada je 7. marta 1943. izuzeta iz sastava divizije, a diviziji je priključena Deseta krajiška udarna brigada. Od novembra 1943. do februara 1944. godine u sastavu divizije bila je Brigada Garibaldi sastavljena od Italijana. Od 20. septembar do kraja oktobra 1944. godine u sastavu divizije je 21. srpska brigada, a od 12. decembra 1944. i Jugoslovenska brigada, formirana u Sovjetskom Savezu.

30. novembra 1944. u sastav Pete krajiške divizije ušla je i Artiljerijska brigada.

Borbeni put Pete divizije

Oružje i vojna oprema zaplenjeni od neprijatelja u Sloveniji. 5. krajiška divizija JA, maj 1945.

Nakon formiranja divizija kao celina učestvovala je krajem novembra i tokom decembra 1942. godine u ofanzivnim operacijama protiv Nemaca i ustaša u dolini Sane i Une. Tokom Operacija „Vajs I“ uspela je da spreči napredovanje nemačkog 749. puka 717. divizije, a tokom Operacija "Vajs II" vodila je uspešne elastičnu odbranu protiv nastupanja 7. SS divizije i 369. legionarske divizije.

Tokom 1943. divizija je izvršila više uspešnih napada među kojima se ističu zauzimanje Kaknja u junu i napad na aerodrom Rajlovac u avgustu.

Tokom decembra 1943. godine divizija je vodila teške manevarske borbe protiv jedinica 5. SS korpusa tokom tokom operacije „Kugelblic“ u istočnoj Bosni.

Od marta do maja 1944. godine učestvovala je u nastupanju kroz Srbiju, a zatim u borbama protiv Nemaca, četnika i muslimanske legije u Sandžaku i istočnoj Bosni. Od početka avgusta 1944. Peta krajiška divizija borila se pod neposrednom komandom Glavnog štaba NOV i PO Srbiju u bici na Kopaoniku i bitkama u dolini Zapadne Morave, od oktobra 1944. do aprila 1945. godine učestvovala je u borbama na Sremskom frontu. 17. januara 1945. prilikom ofanzivnog udara nemačkog 34. armijskog korpusa divizija je pretrpela teške gubitke, a neke njene jedinice su razbijene. Tokom aprila 1945. učestvovala je u proboju Sremskog fronta i oslobađanju Slavonskog Broda.

  • p
  • r
  • u
Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija Armije, korpusi i divizije Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija
ArmijeKorpusi
1. proleterski  • 2. udarni  • 3. bosanski  • 4. hrvatski  • 5. bosanski  • 6. slavonski  • 7. slovenački  • 8. dalmatinski  • 9. slovenački  • 10. zagrebački  • 11. hrvatski  • 12. vojvođanski  • 13. srpski  • 14. srpski  • 15. makedonski  • 16. makedonski  • Bregalničko-strumički  • Korpus narodne odbrane Jugoslavije
Divizije
1. proleterska  • 2. proleterska  • 3. udarna  • 4. krajiška  • 5. krajiška  • 6. lička  • 7. banijska  • 8. kordunaška  • 9. dalmatinska  • 10. krajiška  • 11. krajiška  • 12. slavonska  • 13. primorsko-goranska  • 14. slovenačka  • 15. slovenačka  • 16. vojvođanska  • 17. istočnobosanska  • 18. slovenačka  • 19. severnodalmatinska  • 20. dalmatinska  • 21. srpska  • 22. srpska  • 23. srpska  • 24. srpska  • 25. srpska  • 26. dalmatinska  • 27. istočnobosanska  • 28. slavonska  • 29. hercegovačka  • 30. slovenačka  • 31. slovenačka  • 32. zagorska  • 33. hrvatska  • 34. hrvatska  • 35. lička  • 36. vojvođanska  • 37. sandžačka  • 38. istočnobosanska  • 39. krajiška  • 40. slavonska  • 41. makedonska  • 42. makedonska  • 43. istarska  • 45. srpska  • 46. srpska  • 47. srpska  • 48. makedonska  • 49. makedonska  • 50. makedonska  • 51. makedonska  • Kumanovska  • 51. vojvođanska  • 52. kosovsko-metohijska  • 53. srednjobosanska
vazduhoplovne divizije — 11. lovačka i 42. jurišna


Literatura

Partizanska spomenica 1941.
Portal NOB
Segment isključivo posvećen Narodnooslobodilačkoj borbi.
  • Vojna enciklopedija, Beograd 1975. godina
  • Milutin Morača: Peta krajiška divizija, Vojnoizdavački zavod, Beograd 1985.
  • Slobodan Špegar Špego: ILUSTROVANA MONOGRAFIJA PRVE KRAJIŠKE BRIGADE, Beograd 1986.
  • PRVA KRAJIŠKA BRIGADA - ZBORNIK SJEĆANjA
  • Rade Zorić: ČETVRTA KRAJIŠKA NOU BRIGADA, Vojnoizdavački zavod, Beograd 1980.
  • Sedma krajiška brigada : zbornik sjećanja, Mrkonjić Grad 1978.
  • Sedma krajiška brigada : zbornik sjećanja, knj. 2, Beograd 1987.
  • Milorad Gončin: U DIMU BARUTA (Deseta krajiška brigada), Vojnoizdavački i novinski centar, Beograd 1990.
  • Deseta krajiška brigada - ratna sjećanja 1-2, Beograd 1984.