Belogradçik Kalesi

43°37′24″K 22°40′38″D / 43.62333°K 22.67722°D / 43.62333; 22.67722Yapı bilgisiBugünkü durumuYeniden inşa edilmiş

Belogradçik Kalesi (Bulgarca: Belogradchishka krepost ) veya Kaleto (Калето, Türk "kale" kelimesinden türemiştir) olarak da bilinen, Balkan Dağları'nın kuzey yamaçlarında, Bulgaristan'ın kuzey batısında yer alan Belogradçik kasabasının yakınında yer alan eski bir kaledir ve Belgradcık Kayalıkları ile birlikte bölgeye başlıca turistik cazibe merkezlerindendir.^[1] Bulgaristan'ın en iyi korunmuş kalelerinden biridir ve ulusal öneme sahip bir kültür anıtıdır.

Kalenin duvarları, temel kısımları daha kalın olmakla beraber 2 m kalınlığında ve 12 m'ye yaklaşan yüksekliktedir. Birbirine kapılarla bağlanan üç ayrı müstahkem avlusu bulunmaktadır. Kalenin toplam alanı 10.210 metrekaredir. Belogradçik Kalesi kültürel bir anıt olarak ilan edilecek şekilde yeniden düzenlenmiştir. Alanın kontrolü, Yerel Tarih Müzesinin yönetimi altındadır.

Tarih

Burada inşa edilmiş ilk kale, bölgenin Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olduğu dönemde inşa edilmiştir. Bölgedeki kaya oluşumları doğal bir koruma görevi gördüğünden müstahkem duvarlar yalnızca kuzeybatı ve güneydoğuda inşa edilmiştir ve avlunun diğer yönlerden 70 metre yüksekliğinde kayalarla çevrilidir.

İlk inşa edildiği dönemde Belogradçik Kalesi, yalnızca savunma amaçlı değil gözetleme amaçlı da kullanılmaktaydı. Bulgar Vidin Çarı Ivan Stratsimir, 14. yüzyılda eski kaleyi genişleterek mevcut kayaların önüne müstahkem garnizonlar inşa ettirmiştir. Stratsimir'in yönetimi sırasında Belogradçik Kalesi, Çar'ın başkenti Vidin'deki kalesi Baba Vida'dan sonra bölgenin en önemli kalelerinden biri haline gelmiştir.

Osmanlı'nın Bulgaristan'ı fethi sırasında kale 1396'da Osmanlılar tarafından ele geçirilmiştir. Osmanlı kaynaklarında kalenin bahsine ilk defa 1455 tarihli Tahrir Defteri'nde rastlanmaktadır. Ayrıca 1466, 1528 ve 1586 tarihli defterlerde de kaledeki garnizona dair bilgiler verilmektedir. Bu kaynaklara göre 1528'de garnizonda bir imam ve bir dizdarın aralarında bulunduğu on altı muhafız görev yapmaktayken, 1586'da ise yirmi yedi muhafız ile bunlara mensup dokuz kişi bulunuyordu ve ayrıca tarımla uğraşan kırk kişilik (7 hane) müslüman bir nüfus da kalede yaşamaktaydı.^[2]

19. yüzyılın başlarında II. Mahmud döneminde Sırbistan'ın bağımsızlığını kazanmasının ardından yeni çizilen Osmanlı-Sırp sınırının kalenin 15 km batısından geçmesi nedeniyle kalede önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu yapılan değişikliklere dönemin Osmanlı kale mimarisinde sıklıkla rastlanmaktaydı. Bu dönemde yapı tamamen elden geçirilmiş ve alanı genişletilmiştir. Bu genişletme sırasında Fransız ve İtalyan mühendislerin yardımlarıyla Belogradçik Kalesi'ne tipik Avrupa mimari unsurları da eklenmiştir.

Kale, 1850'de Tanzimat'a karşı çıkan Bulgar Belogradçik Ayaklanması'nın Osmanlı tarafından bastırılmasında önemli bir rol oynamıştır. Yapı askeri amaçlarla en son 1885'teki Sırp-Bulgar Savaşı sırasında savaşta kullanılmıştır.

Galeri

Kalenin giriş kapılarından biri
Plan

Kaynaklar

^ "Belogradchik Attractions". 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2014.
^ MACHIEL KIEL, "BELGRADCIK", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/belgradcik 23 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (04.01.2024).