Dario Fo

Dario Fo

Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakDario Luigi Angelo Fo
JaiotzaSangiano, 1926ko martxoaren 24a
Herrialdea Italiako Erresuma  (1926ko martxoaren 24a -  1946ko ekainaren 18a)
 Italia  (1946ko ekainaren 18a -  2016ko urriaren 13a)
HeriotzaLuigi Sacco Hospital (en) Itzuli, 2016ko urriaren 13a (90 urte)
Hobiratze lekuaMilango monumentuzko hilerria
Heriotza modua: arnas gaixotasuna
Familia
Ezkontidea(k)Franca Rame  (1954ko ekainaren 24a -  2013ko maiatzaren 29a)
Seme-alabak
ikusi
  • Jacopo Fo
Familia
ikusi
  • Alessandro Fo (en) Itzuli (osaba)
    Laura Fo (en) Itzuli (iloba)
Hezkuntza
HeziketaBrera Academy (en) Itzuli
Hizkuntzakitaliera
Jarduerak
Jarduerakantzerki zuzendaria, antzerki aktorea, gidoilaria, musikagilea, antzerkigilea, zinema aktorea, ilustratzailea, margolaria, poeta, eszenografoa, satira-idazlea, idazlea, jantzi-diseinatzailea, aktorea eta artista bisuala
Lan nabarmenak
ikusi
  • Archangels Don't Play Pinball (en) Itzuli
    Mistero Buffo (en) Itzuli
    Anarkista baten ezusteko heriotza
    Can't Pay? Won't Pay! (en) Itzuli
    Izuaren aurpegia: bi ekitaldiko komedia
    Elizabeth: Almost by Chance a Woman (en) Itzuli
    The Pope and the Witch (en) Itzuli
    The Two-Headed Anomaly (en) Itzuli
Jasotako sariak
ikusi
  • Literaturako Nobel Saria  (1997)
    Sonning saria  (1981)
    Orden al Mérito Docente y Cultural Gabriela Mistral Orden al Mérito Docente y Cultural Gabriela Mistral
    honorary citizen of Palermo
    honorary doctorate of the Vrije Universiteit Brussel  (2001)
    [[]]
KidetzaCollege of 'Pataphysics (en) Itzuli
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Genero artistikoakomedia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioabudismoa
Alderdi politikoa Communist Refoundation Party (en) Itzuli

dariofo.it
IMDB: nm0283700 IBDB: 4969
iTunes: 202623338 Musicbrainz: 91cd8e8f-550d-4be3-87e0-2bceb7f6c691 Songkick: 4119346 Discogs: 712689 Find a Grave: 171225415 Edit the value on Wikidata

Dario Fo (Sangiano, Varese, Lombardia, Italia, 1926ko martxoaren 24a - Milan, 2016ko urriaren 13a) italierazko idazlea eta antzerkigilea izan zen.

Bizitza

Lehen antzerki-lan satirikoak kabaret eta areto txikietarako egin zituen. Fanca Rame antzezlearekin ezkondu eta 1959an, Campagnia Dario Fo-Franca Rame taldea eratu zuten. Italiako telebistan egindako ikuskizunek eta antzerki-lan umoretsuek fama handia ekarri zioten bikoteari; politika gai nagusia zuten, zorroztasun handiz aztertuta. 1968an Nuova Scena talde berria sortu zuten, Alderdi Komunistarekin harremanak zituena; 1970ean, La Comune antzerki-taldea sortu eta parkeetan, eskoletan eta leku publikoetan antzerki-emanaldiak eskaini zituzten. Lan nagusien artean: Morte accidentale di un anarchico ("Anarkista baten ustekabeko heriotza") eta Non si paga, non si paga! ("Ez da ordaintzen, ez da ordaintzen!"), Clacson, trombette e pernacchi ("Izuaren aurpegia", Xabier Mendiguren Bereziartuk euskarara itzulia).

XX. mendeko antzezle komiko hoberenetako bat izan zen, eta antzerki-idazle oparo eta bikainenetako bat. Politika-gaiak erabili zituen batez ere, umore eta ironia handiaz. 1997an Literaturako Nobel saria eskuratu zuen.

Idazlanak

Erreferentziak

  • Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011-12-27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

  • Egilearen webgune ofiziala
Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q765
  • Commonscat Multimedia: Dario Fo / Q765

  • Wd Datuak: Q765
  • Commonscat Multimedia: Dario Fo / Q765


  • i
  • e
  • a
1901–1925
Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950
Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975
Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000
Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun
V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005)Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009)Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023)
1: Ez zuten eman