Język pero
| Obszar | Nigeria (stan Gombe) | ||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | 25 tys. (1995)[2] | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6a żywy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | pip | ||
| IETF | pip | ||
| Glottolog | pero1241 | ||
| Ethnologue | pip | ||
| WALS | per | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język pero (inaczej: filiya, pipero, walo; nazwa oryginalna: péerò) – język afroazjatycki z zachodniej gałęzi języków czadyjskich, używany w Nigerii (obszar Shongom, stan Gombe). Najbliżej spokrewniony z językami tangale – tangale, kanakuru (dera), kuszi, kupto i innymi[3][4][5]. Posługuje się nim ok. 25 tys. osób (dane z 1995 roku). Do zapisu używany jest alfabet łaciński[2].
Dialekty
Wyróżnia się dialekty gwandum, gundale, filiya[1].
Fonetyka i fonologia
Samogłoski
Język pero ma pięć samogłosek długich i pięć krótkich[6]:
| przednie | tylne | |||
|---|---|---|---|---|
| niezaokrąglone | zaokrąglone | |||
| długie | krótkie | długie | krótkie | |
| przymknięte | i: | i | u: | u |
| średnie | e: | e | o: | o |
| otwarte | a: | a | ||
Spółgłoski
Spółgłoski języka pero[6]:
| sposób artykulacji | miejsce artykulacji | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| wargowe | przednio- językowe | dorsalne | krtaniowe | ||
| dwu- wargowa | dziąsłowe | średnio- językowe | tylno- językowe | ||
| zwarte | p b | t d | c ɟ | k g | ʔ |
| iniektywne | ɓ | ɗ | |||
| nosowe | m | n | ŋ | ||
| drżące | r | ||||
| półotwarte | w | j | |||
| boczne półotwarte | l | ||||
Intonacja
Pero jest językiem tonalnym. Rozróżnia się dwa rodzaje tonów: wysoki oraz niski[6].
Gramatyka
Liczebniki
Liczebniki w języku pero[7]:
|
|
Przypisy
- ↑ a b Roger Blench: An Atlas of Nigerian Languages. 3rd Edition. P. 73. Roger Blench Website. Publications, 2012. [dostęp 2017-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-28)]. (ang.).
- ↑ a b M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Pero. A language of Nigeria, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 17, Dallas: SIL International, 2013–2014 [dostęp 2017-07-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-14] (ang.).
- ↑ Bernard Comrie: Paul Newman: The World’s Major Languages. Wyd. Second Edition. London: Routledge, 2009, s. 619 — Table 36.1 The Chadic Language Family (Inventory and Classification). ISBN 0-203-30152-8. (ang.).
- ↑ Roger Blench: The Afro-Asiatic Languages. Classification and Reference List. P. 4—6. Roger Blench Website. Publications, 2006. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
- ↑ Lewis M. P., Simons G. F., Fennig C. D.: Afro-Asiatic. Chadic. West. A. A.2. Tangale. Tangale Proper. [w:] Ethnologue: Languages of the World (19th Edition) [on-line]. SIL International, 2016. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
- ↑ a b c Green C., Moran S.: Inventory Pero (GM). [w:] PHOIBLE Online [on-line]. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, 2014. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
- ↑ Bernard Comrie: Language name and locationː Pero (Pipero), Nigeria. [w:] Numeral Systems of the World’s Language [on-line]. Max Planck Institute for the Science of Human History, 2007. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
Bibliografia
- Zygmunt Frajzyngier: A Pero-English and English-Pero Vocabulary (Marburger Studien zur Afrika- und Asienkunde / Serie A, Afrika, 38). Berlin: Dietrich Reimer Verlag, 1985, s. 93. (ang.).
- Zygmunt Frajzyngier: A Grammar of Pero (Sprache und Oralität in Afrika: Frankfurter Studien zur Afrikanistik, 4). Berlin: Dietrich Reimer Verlag, 1989, s. viii+310. (ang.).
- Zygmunt Frajzyngier: The vowel system of Pero (Studies in African linguistics, 11). Berlin: 1980, s. 39—74. (ang.).
- H. H. Wängler: Zygmunt Frajzyngier: Neutralization in the consonantal system of Pero (Festchrift Otto von Essen). Wyd. Festchrift Otto von Essen. Hamburg: Helmut Buske Verlag, 1978, s. 97—119. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Language: Pero. Glottolog, editors Hammarström H., Forkel R., Haspelmath M., Bank S. Max Planck Institute for the Science of Human History (2016)
- Language: Pero. The World Atlas of Language Structures, editors Dryer M. S., Haspelmath M. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology
- Pero. MultiTree: A Digital Library of Language Relationships (2009)
- OLAC resources in and about the Pero language. Language-archives.org
- Words of Life — Pero. Global Recordings Network (Collection of related audio Bible stories and evangelistic messages)
- p
- d
- e
| Języki zachodnioczadyjskie A |
| ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Języki zachodnioczadyjskie B |
|
Kontrola autorytatywna (język):
